بزرگنمايي:

شايد اين حالت براي شما هم پيش آمده باشد که گرسنگي وقت و بي وقت سراغتان مي آيد يا بي دليل گرم يا سردتان مي شود يا بدون دليل واضحي عصبي مي شويد. متخصصان پزشکي مي گويند در بسياري از موارد، گناه اين اتفاقات برگردن هورمون هاي مترشحه غدد داخلي است که در تنظيم فعاليت هاي مختلف دستگاه هاي بدن و همين طور تنظيم روان ما نقش دارند. شايد شما هم مثل بسياري از آدم هاي ديگر به خاطر اين علايم زجر مي کشيد يا مي خواهيد با خوردن داروهاي مختلف خودتان را تسکين دهيد. اما بهتر است قبل از هر کاري اول اين مطلب را بخوانيد:

1 دچار گرمازدگي، احساس اضطراب و بي خوابي هستيد؟

افزايش ترشح هورمون تيروييد که پرکاري تيروييد ناميده مي شود، باعث افزايش متابوليسم و سوخت و ساز در بدن مي شود. تپش قلب، افزايش فشارخون، افزايش نبض، لرزش دست ها، کم تحملي در برابر گرما، تعريق زياد، افزايش اشتها و درعين حال کاهش وزن، اسهال، نامنظم شدن قاعدگي در زنان، ضعف عضلاني، بيرون زدگي کره چشم، خستگي، تحريک پذيري و عصبانيت و بي خوابي از نشانه هاي ترشح نامتعادل اين هورمون است. علايم افسردگي در ميان 30درصد بيماران ديده مي شود و گاهي حتي قبل از علايم فيزيکي و جسمي پرکاري تيروييد خود را نشان مي دهد. علايم افسردگي مي تواند به صورت خلق پايين، بي خوابي، کاهش وزن، خستگي و کاهش ميل جنسي تظاهر پيدا کند. همچنين مي تواند در 10 تا 20درصد موارد با علايم اضطرابي همراه باشد. علايم شيدايي يا خلق بالا در اين اختلال شيوع کمتري دارد، همچنين علايم روان پريشي مثل توهم و هذيان ممکن است سراغ فرد بيايد. مشکلات شناختي به صورت کاهش سرعت پردازش اطلاعات مغزي، اختلال در حافظه فوري و مشکلات توجه و تمرکز هم در بعضي از اين بيماران ديده مي شود.

2 دچار احساس خستگي و هميشه سرد بودن هستيد؟

کم کاري تيروييد به مواردي گفته مي شود که ترشح هورمون تيروييد کم شده باشد. در اين شرايط سوخت و ساز متابوليسم پايه بدن کاهش مي يابد.

خستگي، افزايش وزن، يبوست، کم تحملي در برابر سرما، پرش و گرفتگي عضلاني، ريزش مو، کاهش دماي بدن، کاهش ضربان قلب، پوست خشک، موهاي نازک و کم پشت، تورم پلک، خشونت صدا و نقص در عملکرد شناختي مي تواند با اين اختلال همراه شود. تغييرات احساسات و خلق و خو ناشي از کم کاري تيروييد در 50درصد موارد رخ مي دهد. در بيماراني که کم کاري تيروييد دارند، بيشتر مهارت هاي حرکتي، حافظه و درک بينايي، مورد تاثير قرار مي گيرد و همچنين نقض در تمرکز و توجه هم وجود دارد. افسردگي در 40درصد موارد کم کاري تيروييد ديده مي شود. خلق پايين، خستگي، عدم لذت بردن از زندگي، کاهش تمرکز و پرخوابي شايع ترين علايم افسردگي در کم کاري تيروييد هستند. اضطراب عمومي در 30درصد موارد وجود دارد و اغلب همراه با افسردگي ديده مي شود، ساير علايم روانپزشکي مثل شيميايي و خلق بالا، توهم و هذيان کمتر شايع هستند.

3 دچار عدم تناسب جثه هستيد؟

از قسمت سطحي غده فوق کليوي هورمون کورتيزول ترشح مي شود. پرکاري قشر غده فوق کليوي با افزايش کورتيزول يا سندروم کوشينگ همراه است. کوشينگ سندرومي است که با چاقي تنه، افزايش فشارخون، ضعف و خستگي، فقدان قاعدگي، پرمويي در زنان، خطوط ارغواني رنگ در شکم، پوکي استخوان و وجود قند در ادرار مشخص مي شود. علايم روانپزشکي شامل افسردگي در 70درصد بيماران وجود دارد که البته بيشتر در زنان ديده مي شود. علايم افسردگي مي تواند قبل از علايم فيزيکي در فرد به وجود آيد. افسردگي مي تواند به عنوان يک بيماري ثانويه همراه با تغييرات بدني مثل چاقي و پرمويي در زنان بروز کند و منجر به انزواي اجتماعي فرد شود. اضطراب معمولا در همراهي با افسردگي ديده مي شود و در 50درصد موارد وجود دارد. مشکلات جنسي در زنان به صورت قطع قاعدگي و کاهش ميل جنسي و در مردان به صورت کاهش ميل جنسي و ناتواني جنسي رخ مي دهد.علايم خلق بالا و شيدايي و خودشيفتگي در 10درصد ديده مي شود. در موارد نادر توهم و هذيان و اغتشاش شعور هم ديده مي شود و نقض عملکرد شناختي که شامل نقض در حافظه کلامي، توجه و تمرکز و نقض در عملکرد بينايي و حرکتي است در پنج درصد موارد ديده مي شود. در بعضي موارد استفاده از داروهاي کورتوني به صورت غيرمجاز بدون تجويز پزشک باعث اختلال در تنظيم هورمون کورتيزول مي شود. يکي از شايع ترين اين داروها، داروهايي است که متاسفانه امروزه به عنوان داروهاي مکمل بدنسازي استفاده مي شود. جوانان ورزشکار بدون اينکه از ماهيت واقعي ترکيب اين مواد آگاهي داشته باشند، صرفا براساس تبليغات مبادرت به مصرف اين مواد مي کنند. مصرف بي رويه اين مواد مي تواند سندروم کوشينگ ايجاد کند که تظاهرات باليني آن تا حدودي شبيه سندروم کوشينگ ناشي از بدکاري غده فوق کليوي است اما معمولا شيدايي يا خلق بالاي بيمارگونه شايع تر از افسردگي است.زماني که کاهش اوليه هورمون هاي قشر فوق کليوي وجود دارد يا زماني که داروهاي کورتوني به يکباره قطع شود تظاهرات باليني به صورت ناتواني، ضعف عمومي، ناتواني در اعمال قلبي، تحريک پذيري معده و تهوع و استفراغ و درد شکم، کاهش وزن، کاهش فشارخون و قند، کاهش درجه حرارت بدن و لکه هاي پوستي ظاهر مي شود. افسردگي، کاهش انگيزه و انرژي و مشکلات حافظه، مشکلات خواب، تحريک پذيري و عصبانيت، علايم روان پريشي مثل توهم و هذيان و رفتارهاي آسيب رسان هم همزمان با اين اختلال اتفاق مي افتد و در موارد شديد باعث کما در فرد مي شود.

4 دچار تعريق و تپش قلب هستيد؟

هورمون ديگري که مربوط به غده فوق کليوي است و از قسمت مرکزي آن ترشح مي شود هورمون آدرنالين است که افزايش ترشح آن منجر به سردرد، تعريق، تپش قلب، لرزش اندام ها، تهوع و استفراغ و درد شکم و قفسه سينه شده و مي تواند علايم بيماري هاي اضطرابي را تشديد کند.

5 مشکلات خاص خانم ها

در زنان تخمدان ها توليدکننده هورمون هاي جنسي استروژن و پروژسترون هستند. کفايت توليد استروژن و پروژسترون باعث صفات ثانويه جنسي طبيعي و سيکل قاعدگي منظم و باروري طبيعي مي شود. اين مشکل زماني که ترشح هورمون پروژسترون دچار اشکال مي شود يعني بعد از يائسگي، فقدان قاعدگي و باروري اتفاق مي افتد. شايع ترين علايم يائسگي عبارتند از، ناپايداري عروقي که باعث گرگرفتگي مي شود، نازک شدن پوست و مخاط دستگاه ادراري و تناسلي، کاهش اندازه سينه ها و پوکي استخوان.در زنان جوان اختلال عملکرد هورمون هاي استروژن و پروژسترون مي تواند باعث به هم زدن سيکل قاعدگي (خونريزي هاي شديد يا فقدان قاعدگي، قاعدگي هاي نامنظم) و ناباروري شود.بيماري شايعي که در زنان جوان و در سنين باروري ديده مي شود، سندروم تخمدان پلي کيستيک است. در اين بيماري کيستيک هاي کوچک در تخمدان به وجود آمده و درآن افزايش ترشح اندروژن ها يا هورمون هاي جنسي مردانه اتفاق مي افتد.اين بيماري به دليل عدم تخمک گذاري يکي از علل شايع ناباروري در زنان است. همچنين به دليل مقاومت به انسولين، بيماري قند يا ديابت ديده مي شود.ساير علايم شامل اختلال در قاعدگي، موهاي زايد، چاقي و الگوي طاسي مردانه است. شايع ترين اختلال رواني ديده شده در سندروم تخمدان پلي کيستيک، افسردگي است.

تحريک پذيري، بي خوابي، کاهش ميل جنسي يا افزايش موهاي زايد بدن از علايم آن است. گاهي اين علايم رواني در مصرف خارجي هورمون هاي جنسي به صورت قرص هاي مخصوص باروري يا قرص هاي ضدبارداري هم ديده مي شود.

6 مشکلات مرتبط با هورمون مردانه

تستوسترون هورموني است که از غدد جنسي مردان (بيضه ها) ترشح مي شود و مسوول ايجاد صفات ثانويه جنسي در مردان (مثل رويش مو در صورت و...) و باروري در مردان است.

کاهش تستوسترون در مردان باعث افسردگي، بي خوابي، تحريک پذيري و کاهش ميل جنسي مي شود. بعضي مردان به دليل ضعف در قواي جنسي سرخود آمپول هاي تستوسترون را بدون تجويز پزشک تزريق مي کنند که اين مساله نه تنها باعث افزايش ميل جنسي يا درمان ناتواني جنسي نمي شود بلکه با برهم زدن تنظيم اين هورمون مشکل اوليه را تشديد مي کند. افزايش هورمون تستوسترون در بدن مي تواند باعث مشکلات رفتاري مثل عصبانيت و پرخاشگري شود.

7 هورمون شير

پرولاکتين هورموني است که از غده هيپوفيز ترشح مي شود. ترشح زياده از حد آن در زنان باعث قطع قاعدگي، ترشح شير از سينه در زنان و ناتواني جنسي در مردان مي شود. در مورد عوارض رواني آن هنوز شواهد اثبات شده اي يافت نشده است اما در بعضي تحقيقات به پرخاشگري، افسردگي، اضطراب و علايم روان پريشي اشاره شده است.يک نکته مهم: لازم به ذکر است عملکرد تمامي غدد فوق الذکر تحت تاثير غدد هيپوفيز و هيپوتالاموس در مغز است، بنابراين افزايش يا کاهش ترشح هورمون هاي گفته شده مي تواند باعث مشکلاتي در غده هيپوفيز يا هيپوتالاموس شود، بنابراين در مواردي که شک به بدکاري اين هورمون ها داريد، لازم است با آزمايش هاي مناسب و گاهي تصويربرداري منشا اين بي نظمي هورموني پيدا شود و سپس درمان لازم که در موارد کم کاري غدد، جايگزيني هورمون ها از طريق خوراکي يا تزريقي، در موارد پرکاري غدد، سرکوب ترشح هورمون هاست، انجام شود.