بزرگنمايي:

بارها برايتان اتفاق افتاده است که کودک نوپا يا خردسالتان بدون دلايل روشن گريه و زاري کند و به راحتي آرام نشود. هرچه از او مي پرسيد چه اتفاقي برايت افتاده است بيشتر پاهايش را به زمين مي کوبد و لجبازتر مي شود و بعد از مدتي بدون هيچ حرفي ساکت مي شود. اگر دوست داريد به کودکتان کمک کنيد تا زودتر آرام شود بايد دلايل گريه ها و بهانه هاي کودک را بشناسيد. بيشتر کودکان نگراني و اضطرابشان را با گريه نشان مي دهند و به يکي از دلايل زير گريه مي کنند:

ـ ترس: تاريکي، حشرات، حيوانات و تخيلات ترسناک.

ـ اضطراب: ترس از جدايي و تنها ماندن يکي از دلايل اضطراب و نگراني هاي مهم کودکان است.

ـ ناکامي و نااميدي: ناتواني در انجام دادن کارها و مديريت خواسته ها.

ـ جلب توجه: وقتي کودک به توجه و حمايت خاص پدر و مادر براي بازي يا درس خواندن نياز دارد.

ـ درد و صدمه: واکنش طبيعي در برابر آسيب هاي جسمي و روحي.

علاوه بر اين کودک ممکن است گرسنه يا بيش از حد خسته باشد، بدخوابي و بيماري و فشارهاي جسمي مي توانند باعث بهانه گيري و گريه کودک بشوند و يا ممکن است کودک بخواهد به اين شيوه استقلال و خودمحوريش را اثبات کند.

ناله و زاري کردن

ـ اگر کودکتان شيون و زاري به راه مي اندازد توجه و تلاش شما براي آرام کردنش کاملا بي فايده است مگر اينکه او از شدت گريه و زاريش کم کند و آنوقت شما مي توانيد با مهرباني و جملات مثبت آرامش کنيد.

ـ اگر کودک هنوز نمي تواند خوب حرف بزند بايد حواس کودک را به موضوعات جالب تري پرت کنيد. اين بهترين راهي است که کودک را آرام مي کند.

ـ هميشه پدر و مادرها وسوسه مي شوند تا براي آرام شدن کودک در برابر خواسته هاي نامعقولش تسليم شوند. اين بدترين شيوه رفتاري در برابر کودک است.

واکنش هاي درست چيست؟

ـ به کودک پاداش ندهيد. نبايد تسليم گريه هاي کودک بشويد و خواسته هاي نادرستش را برآورده کنيد. اين روش فقط به او ياد مي دهد تا با اين شيوه کارهايش را پيش ببرد.

ـ گريه هاي کودک را در يکي از اين دسته بندي ها قرار دهيد و متناسب با آن رفتار کنيد: گرسنگي، خستگي و بي حوصلگي.

ـ وقتي کودک خوشرو و خوش خلق است به کودک توجه بيشتري کنيد و خواسته هاي درست و مناسبش را برآورده کنيد.

ـ به خواسته هاي منطقي کودک سريع توجه کنيد و اجازه ندهيد کودکتان بخاطر انتظار کشيدن گريه و زاري کند.

ـ کودک را با فعاليت ها و بازي هاي مناسب سرگرم کنيد.

ـ اگر به کودک قولي داده ايد آن را عملي کنيد. مثلاً بگوييد «اگه کمي صبر کني برات شيريني ميارم» «کارم که تموم شه باهم نقاشي مي کنيم».

ـ به کودک توضيح بدهيد که چرا همه خواسته هايش را برآورده نمي کنيد «الان نمي توني شيريني بخوري چون بايد نهار بخوري»، «الان وقت تماشاي کارتون نيست چون بايد بخوابي و فردا صبح زود بري مهد کودک».

ـ وقتي کودک مي گويد: «من مي خوام...» اغلب نشان دهنده نياز او به توجه شما است. کمي کودک را به آغوش بگيريد، کنارش بنشينيد، برايش کتاب بخوانيد و باهم حرف بزنيد. همين توجه هاي کوچک براي آرام شدن کودک کافي است تا ديگر به دنبال بهانه گيري و گريه و زاري نباشد.

چرا کودکم به هر بهانه کوچکي گريه مي کند؟

«کودک سه ساله من خيلي راحت و بخاطر موضوعات کوچک و بي اهميت گريه مي کند به همين دليل همه او را بچه اي نق نقو مي شناسند و حتي اگر دليلي هم براي گريه هايش داشته باشد کسي به آن اهميت نمي دهد. چطور مي توانم اين عادت را تغيير بدهم؟»

درباره اش فکر کنيد

وقتي کودکتان يک نوزاد بود با گريه هايش توجه و محبت شما را جلب مي کرد. او هنوز ياد نگرفته است که به چه شيوه هاي عاقلانه و بهتري مي تواند اين توجه را از اطرافيانش بخواهد. به کودک کمک کنيد تا خواسته هايش را با شيوه هاي مناسب ديگر بيان کند.

دستور ندهيد

نگوييد: «ديگه گريه نکن» چون کودک دستورتان را اجرا نمي کند و وقتي باتحکم و عصبانيت شما روبه رو مي شود بيشتر و بلندتر گريه مي کند. از او بپرسيد «چي مي خواي؟» ، «چرا گريه مي کني؟»، «به من بگو چي شده». همين که جملات شما مثبت، مهربانانه و تسکين دهنده باشند کودکتان گريه را فراموش مي کند.

به کودک کمک کنيد تا احساساتش را بشناسد

«تو خيلي ناراحت و عصبي هستي اونم فقط براي يه بيسکويت کوچولو» يا «من مي دونم که اين گريه ها براي رفتن به پارکه...» گاهي گريه، تلاش براي فهم علت ناکامي هاست. کودک ممکن است خودش هم نداند چرا گريه مي کند. آگاهي از احساسات به او کمک مي کند تا خودش را آرام کند و از مرز عصبانيت و احساس غم بگذرد.

پاسخ ندهيد

اگر گريه کودک براي رسيدن به خواسته هاي نامعقول است مثلاً براي خريدن بستني بيشتر يا لجبازي هاي ديگر کودکانه است نبايد به آن توجه کنيد. بدون نگراني از کودکتان فاصله بگيريد و به گريه هايش توجهي نکنيد.

آيا دليلي وجود دارد؟

اگر گريه هاي کودک به دليل خواب، بيماري، خستگي و... است تنها راه درست براي آرام کردن او، فراهم کردن نيازهاي کودک است. اگر هميشه مطابق با برنامه هاي روزانه پيش برويد بهانه گيري و گريه هاي بي وقفه کودک را متوقف مي کنيد.

مرحله اي براي تغيير

رشد پله اي کودکان تغييرات روحي متفاوتي در آنها ايجاد مي کند نياز به توجه، تغيير رفتار، نياز به استقلال طلبي در هر مرحله اي از رشد کودکان، ممکن است همراه با کمي بي تابي، بهانه گيري و گريه هاي ناگهاني باشد. در گذر از هر مرحله رشد همراه کودکتان باشيد.

سخت گيري نکنيد

اگر احساس مي کنيد کودکتان روحيه حساسي دارد اصول تربيتي سخت گيرانه را کنار بگذاريد. براي اين دسته از کودکان تن صداي معمولي براي فهماندن يک موضوع کافي است و نيازي نيست صدايتان را بلند کنيد. چند تذکر ساده براي کودک شما کافي است. او نيازي به هيچ سطحي از خشونت و تهديد ندارد.

صورت شاد، صورت غمگين

10 کارت با چهره آدمهاي شاد و با رنگ هاي صورتي، زرد و نارنجي بسازيد و 10 کارت با چهره هاي غمگين و رنگ هاي آبي و سفيد بسازيد.

هربار که کودکتان گريه مي کند يکي از اين 10 کارت را نشانش بدهيد و هر وقت که خوشحال و خندان است از کارت هاي آدمهاي شاد استفاده کنيد. کودک شما به همين روش ساده توجه مي کند و تحت تاثير قرار مي گيرد. مي توانيد نمايش بازي کنيد و براي هر کارت يک شخصيت نيز در نظر بگيريد.

با کودک هميشه عزادار چه کنيد؟

«کودک نه ساله من هميشه در حال گريه است. هر بار به بهانه اينکه معلم دعوايش مي کند، دوستانش اذيتش کرده اند و يا به هر بهانه ديگري شروع به داد و دعوا و گريه و زاري مي کند. وقتي خيلي بچه تر بود اين مسأله باعث نگرانيم نبود چون به نظرم طبيعي بود يک بچه نوپا براي ابراز ناراحتي اش گريه کند اما حالا کودکم به مدرسه مي رود و نگرانيم از اين است که ديگران او را يک بچه نق نقو وگريه کن بشناسند.»

15 تا 20 درصد کودکان شرايطي مشابه اين کودک را دارند و به راحتي گريه مي کنند. اين کودکان از همان دوران تولد اين حساسيت و وابستگي را نشان مي دهند. شما نمي توانيد کودکتان را تغيير بدهيد. نمي توانيد از کودک بخواهيد واکنش هاي احساسي که او آن را با گريه نشان مي دهد تغيير بدهد و يا مجبورش کنيد تا گريه نکند. اما اين نگراني کاملاً قابل درک است که واکنش گريه در هر موقعيتي در مدرسه و در اجتماع براي خودش مشکل فراهم مي کند.

شما بايد بفهميد علت اين گريه ها چيست و مي توانيد به او کمک کنيد تا احساساتش را درست مديريت کند تا اشک هايش را کنترل کند.

چرا اين اتفاق مي افتد؟

اگر کودکتان هميشه در حال گريه است ممکن است بيمار يا مضطرب باشد. خستگي بيش از اندازه در کودکان مي تواند بهانه گريه باشد.

همينطور گرسنگي، زياد درس خواندن، کم خوابي و بي تحرکي و ورزش نکردن مي توانند کودک را حساس کنند. کودکي که ورزش مي کند، به اندازه کافي مي خوابد و بيش از اندازه خودش را خسته نمي کند، معمولاً انرژي کافي براي کنترل احساساتش را دارد.

جابجايي و نقل مکان خانه، مشکلات اقتصادي خانواده، مرگ عزيزان و اختلافات خانوادگي نيز کودک را حساس مي کنند. اختلالات هورموني در اين سنين نمي توانند دليل حساسيت کودک باشند زيرا به طور طبيعي هورمون هاي جنسي در اين سنين فعال نيستند.

با اين حال بايد در نظر بگيريد بعضي از کودکان به شدت احساساتي هستند و آنها را ابراز مي کنند. هر وقت احساس خشم، افسردگي، نااميدي، ياس و تنهايي کنند ممکن است بدون اينکه هيچ کدام از مشکلات گفته شده را داشته باشند يکهو شروع به گريه و زاري کنند.

چه کنيد؟

همدردي کنيد. خيلي راحت به او بگوييد احساساتش را درک مي کنيد: «من خوب مي فهمم که تو خيلي ناراحتي بخاطر کاري که خواهرت کرد خيلي عصبي شدي». به او راه را نشان بدهيد و بگوييد چه کارهايي مي تواند به جز گريه کردن انجام بدهد تا ناراحتي اش را ابراز کند. يادش بدهيد که مثلا قبل از اينکه بغضش بترکد تا 10 بشمارد.

نفس عميق بکشد و يک ليوان آب خيلي خنک بنوشد. يادش بدهيد تا هر زمان ناراحت شد خودش را با کاري مشغول و سرگرم کند و اشک هايش را کنترل کند.

هرگز کودک را بخاطر گريه کردن سرزنش نکنيد. نگوييد «مرد ها گريه نمي کنند» «باز هم مثل بچه ها زدي زير گريه» «تو بزرگتر از اوني که اينطوري گريه کني». هيچ وقت با انتقادهايتان درد جديدي براي کودکتان فراهم نکنيد و باعث گريه بيشتر او نشويد. همين احساس درک نشدن مي تواند ناراحتي کودک را چندين برابر کند.

يادتان باشد که گريستن يک واکنش احساسي طبيعي است. خيلي از انسان هاي بالغ و کامل نيز به راحتي اشک مي ريزند. اما اگر احساس مي کنيد گريه هاي کودکتان همراه با افسردگي، نااميدي و اضطراب است بايد براي درمان از مشاورها و رفتاردرمانگرها کمک بگيريد.

نکته هاي بيشتر!

مردها هم گريه مي کنند و افسرده مي شوند

اين تصور سنتي را کنار بگذاريد و اجازه بدهيد پسر کوچکتان گريه کند. شايد مردها بتوانند احساساتشان را بهتر از زن ها مديريت کنند اما اين اصلا به اين معنا نيست که آنها نبايد گريه کنند. پس تابوهاي پوسيده را کنار بگذاريد و اشک هاي پسر 10 ساله تان را طبيعي بدانيد.

اشتباهات اجتناب ناپذيرند

تحقيقات نشان مي دهند کودکاني که در 2 سالگي بخاطر اشتباهات ناشيانه به شدت تنبيه شده اند و مورد انتقاد پدر و مادر قرار گرفته اند در سال هاي بعد نيز هميشه احساس خطاکار بودن را درخود دارند. از اشتباهات ساده کودک بگذريد و اگر ريشه گريه هاي کودک را در دو سالگي اش يافته ايد با او حرف بزنيد و حتي بخاطر آن از فرزندتان عذرخواهي کنيد.