در مقايسه با بيشتر حيوانات، ما انسان ها رفتارهاي داريم که براي نوع بشر و حتي خودمان مضر و مخرب است. ما دروغ مي گوييم، خيانت مي کنيم، روي بدن خود نقش و نگار ثبت مي کنيم، مضطرب مي شويم و حتي خود يا ديگران را مي کشيم. دانشمندان هميشه به دنبال کشف اين هستند که چرا اين موجود بسيار باهوش، کارهاي کينه توزانه، غيراخلاقي و خطرناک انجام مي دهد!
1. دروغ
هيچ کس هنوز به طور دقيق نمي داند چرا نوع بشر دروغ مي گويد اما همه يافته ها ثابت کرده اند اين کار بين همه انسان ها رواج دارد. گاهي اين مساله به فاکتورهاي عميق روانشناسي بستگي دارد.
روانشناس دانشگاه ماساچوست روبرت فلدمن مي گويد: «دروغ به خودباوري و اعتماد به نفس افراد وابسته است. هنگامي که فرد اعتماد به نفس خود را در خطر مي بيند، سعي مي کند تا دروغ هاي کوچک بگويد.»
فلدمن در تحقيقات خود در زمينه دروغگويي ثابت کرد حدود 60 درصد از افراد در مکالمات 10 دقيقه اي حداقل يک بار دروغ مي گويند.
جالب اينجاست که دروغگويي آسان نيست. يافته هاي علمي نشان داده اند دروغ گفتن 30 درصد بيشتر از راست گويي زمان مي برد. همچنين ثابت شده است افراد در ايميل هاي کاري خيلي بيشتر از نوشته ها و نامه هاي کاغذي دروغ مي گويند.
خوب است بدانيد حيوانات نيز حقه بازي هاي خاص خود را دارند. حتي به روبات هاي بي روح نيز آموخته شده چگونه دروغ بگويند.
2. نياز به خشونت
خشونت چيزي است که از ابتداي تاريخ در وجود انسان بوده است. انسان به خشونت نياز دارد و با همه وجود آن را مي طلبد. بايد گفت خشنونت در ژن آدم هاست و تاثير موثري در مغز و ذهن دارد. با نگاه به ميليون ها سال پيش مشخص مي شود اجداد ما بيشتر از ما آرام و خواستار صلح بودند. با اينکه در گذشته هاي دور آثاري از آدمخواري هم بوده اما باز گويا بهتر از ما بوده اند.
در تحقيقاتي که در سال 2008 ميلادي صورت گرفت، مشخص شده است خشونت نيز چيزي است که انسان همچون غذا به آن احساس نياز مي کند. خشونت تقريبا در همه مهره داران وجود دارد و با وجود آن مي توانند از خانواده، محل زندگي و غذاهاي خود محافظت کنند.
برخي از روانشناسان معتقد هستند خشونت در انسان ها نوعي حفظ بقاي دگرگون شده است.
3. دزدي
دزدي ممکن است به دليل نياز صورت بگيرد. اما براي افرادي که دچار جنون دزدي هستند، سرقت فقط براي هيجان آن انجام مي شود. اين افراد براي نياز مالي دزدي نمي کنند.
در تحقيقاتي که در سال 2009 ميلادي انجام شد، برخي از شرکت کننده ها دارونما يا نالتروکسون دارويي که براي مقابله با اعتياد به الکل يا مخدر استفاده مي شود، مصرف کرده بودند. نالتروکسون از تاثير هورمون دروني افيون دار که محققان کشف کرده اند هنگام سرقت ترشح و باعث احساس لذت مي شود، جلوگيري مي کند.
اين دارو تب دزدي را در فرد مي خواباند. احتمال اينکه دزدي در ژن انسان هاست زاد است. حتي ميمون ها نيز دزدي مي کنند.
4. کلاهبرداري
برخي از رفتارها و گرايش هاي انساني جذاب به نظر مي رسند. با اينکه همه مردم اعتقاد دارند صداقت بسيار خوب است اما حدود يک نفر از 5 نفر علاقه زيادي به تقلب و مثلا پرداخت نکردن ماليات را دارد. حدود 10 درصد از مردم نيز بين خوب يا بد بودن خيانت در ترديد هستند. تحقيقات ثابت کرده اند بدترين نوع کلاهبرداري و تقلب، خيانت به همسر است. بدترين خيانت کارها آنهايي هستند که سعي مي کنند براي توجيه وجدان خود تا حد امکان خيانتشان رو نشود و طوري رفتار مي کنند که قابل توجيه باشد.
خيانت ميان هنرمندان و سياست مداران بسيار رايج است. بايد بدانيد مردان براي برقراري روابط نادرست خيانت مي کنند و به همين دليل اين مشکل در ميان مردان رايج تر از زنان است.
5. ادامه دادن عادت هاي بد
اگر انسان به رفتارهاي بد عادت نمي کرد، شايد موارد ذکر شده در بالا تا اين حد دردسرساز نمي بود. يافته هاي علمي ثابت کرده اند، هرچه خطرات يک عادت بدتر شناخته شده باشد، ترک آن براي فرد دشوارتر خواهد بود. اين به دليل ناآگاهي فرد نيست، بلکه انسان ها تمايل شديدي دارند تا در زمان حال زندگي کنند و از آن لذت ببرند تا اينکه نگران آينده باشند.
يک محقق روانشناس تمايل مردم به ادامه عادت هاي بد را به دلايل زير مي داند:
نافرماني ذاتي نوع بشر
نياز به مقبوليت اجتماعي
عدم توانايي در درک ذات واقعي خطر
نگاه فردگرايانه به دنيا و توانايي در توجيه کردن عادت هاي ناسالم
تمايل ژنتيکي به اعتياد
مردم اصولا دوست دارند عادت هاي بد خود را توجيه کنند به طور مثال، اين کار هنوز به من آسيب نرسانده است. يا مادربزرگ من هم سيگاري بود و 90 سال هم عمر کرد.
6. زورگويي
تحقيقات ثابت کرده اند بيشتر از نيمي از دانش آموزان ابتدايي، زورگويي را تجربه مي کنند. همچنين، آنهايي که در مدرسه قلدري مي کنند، در خانه نيز برادر يا خواهر خود را اذيت مي کنند. نتيجه اين تحقيقات ثابت کرد زورگويي افراد از محيط خانه آغاز مي شود.
زورگويي فقط مختص کودکان نيست. بلکه در تحقيقاتي در آمريکا مشخص شد حدود 30 درصد از کارمندان اداري نيز گردن کلفتي مدير يا ديگر همکاران خود را تجربه مي کنند. زورگويي هميشه با شدت همراه است به همين دليل کنترل آن تا حدي دشوار است. کارشناسان توصيه مي کنند براي مقابله با زورگويي هاي محل کار، به طور منطقي، هميشگي و واضح پاسخ فرد قلدر را بدهيد.
دليل زورگويي بشر براي به دست آورد توجه و قدرت است. براي بعضي افراد انجام ندادن اين عادت بد به هيچ وجه آسان نيست. جالب است بدانيد حتي ميمون ها نيز گردن کلفتي مي کنند.
7. جراحي زيبايي و خالکوبي بدن
حدود 17 درصد از مردم دوست دارند تحت جراحي هاي زيبايي، ظاهر خود را زيباتر کنند. آنها اين کار را نوعي هنر مي دانند. اما واقعيت اين است که برخي افراد زير اين عمل ها مي ميرند. پس چرا آنها همچنان به انجام اين کارها دارند؟ شايد بد نباشد بگوييم اين گونه کارها از زمان هاي باستان ميان انسان رواج داشته است. پيش از اين انسان ها براي مراسم مذهبي يا قدرت نمايي تغييراتي در بدن خود ايجاد مي کردند و اکنون به گرايشي براي تغيير و بيشتر براي زيبايي تبديل شده است.
مردم کمي در سراسر دنيا سعي مي کنند جراحي هاي عجيب در بدن خود انجام دهند. به طور مثال، گردن خود را دراز مي کنند، لب يا گوش هاي خود را بزرگ و دراز يا بدن خود را نقاشي مي کنند. حتي جواهراتي را به طور دايمي به بدن خود وصل مي کنند. برخي از اين کارها به منظور زيبايي و برخي براي پيوستن به گروه هاي خاص است.
بسياري از مردم معتقد هستند انسان هاي زيبا و باريک اندام بيشتر از ديگران نگاه ها را به خود جلب مي کنند. همچنين اعتقاد دارند زيبايي باعث اعتماد به نفس بيشتر مي شود. برخي از مردم مي گويند اين کارها به اين دليل است که در جامعه اي زندگي مي کنيم که ظاهر افراد اهميت بسيار زيادي دارد.
براي همين دلايل است که متاسفانه روزانه به تعداد افرادي که سراغ جراحي هاي زيبايي و تاتو مي روند بيشتر مي شود.
8. اضطراب
اضطراب مي تواند کشنده باشد و موجب بروز ناراحتي هاي قلبي يا حتي سرطان مي شود. حتي باعث افسردگي نيز مي شود که ممکن است به خودکشي ختم شود. به همين دليل، استرس نيز به عنوان يکي از رفتارهاي مخرب نوع بشر شناخته شده است.
اما حقيقت اين است که هنگام اضطراب نمي توان به راحتي از آن خلاص شد. در جامعه امروز همه ما تقريبا همه جا مملو از موارد استرس زا است: از محيط کار گرفته تا خيابان و حتي خانه.
بيش از 600 ميليون نفر در سرتاسر جهان حدود 48 ساعت در هفته کار مي کنند و فناوري هاي جديد همچون تلفن هاي همراه و اينترنت نيز باعث کمرنگ شدن مرز بين کار و وقت استراحت شده اند. به طوري که بيشتر مردم کارهاي خود را به خانه نيز مي آورند. يا در خانه نيز کار مي کنند.
استرس در خانواده هايي که پدر و مادر هر دو شاغل هستند بيشتر است. اگر توجه کنيد پدر يا مادرهاي پير کمتر از فرزندان خود استرس دارند. زيرا قبلا امکانات و شرايط کنوني وجود نداشته و در آسايش و آرامش بيشتري رشد و زندگي کرده اند.
زندگي ماشيني امروز بشر باعث شده تا او در بيماري هاي قرن جديد همچون استرس، افسردگي و نااميدي غرق شود. اما براي جلوگيري از اين درد، کارشناسان توصيه مي کنند هفته اي سه بار ورزش کنيد و خواب کافي داشته باشيد.
9. غيبت کردن
انسان به تدريج ياد مي گيرد در مورد ديگران قضاوت و غيبت کند و به هيچ وجه هم برايش مهم نيست اين کار تا چه اندازه خطرناک و مخرب است.
يک محقق دانشگاه آکسفورد مي گويد، بابون ها براي تقويت روابط اجتماعي خود، يکديگر را تميز مي کنند. اما ما انسان ها سعي مي کنيم براي تقويت روابط اجتماعي خود، شايعه پراکني و غيبت کنيم. هر دو اين رفتارها اکتسابي هستند. غيب کردن باعث مي شود تا عده اي به يکديگر نزديک شوند و گروهي تشکيل دهند و اين کار اعتماد به نفس آنها را افزايش مي دهد. هدف از غيبت، راستي و صداقت نيست. حتي حرف هاي بيهوده پشت ديگران مي تواند ساختگي و شايعه باشد و شايد اين کار براي فرد شايعه پراکن، سود و منفعت نيز داشته باشد.
وقتي دونفر پشت سر ديگري با هم حرف مي زنند، احساس نزديکي بيشتر به هم مي کنند. به همين دليل است که در جامعه هاي کوچک کاري يا دوستي هميشه چنددستگي وجود دارد.
به طور کلي غيبت و شايعه پراکني براي هر دو طرف مورد غيبت يا غيبت کننده عواقب خوبي ندارد و مي تواند موجب آسيب هاي جدي و مخرب بشود.