ایران پرسمان - لایه اُزن در حال ترمیم است
٤٦٢
١
ایرنا / آخرین ارزیابی‌های علمی انجام شده در مورد تخریب لایه ازن که سال 2018 با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای انجام شده، نشان می‌دهد از سال 2000 در هر دهه، بخش‌هایی از لایه ازن به میزان یک تا سه درصد، ترمیم شده و نیمکره شمالی و منطقه عرض جغرافیایی میانه تا سال 2030 کاملا ترمیم خواهد شد.
یکی از مواردی که کمتر به آن توجه می‌شود و تاثیر مهمی در زندگی و حیات بشر و سایر موجودات زنده و پوشش گیاهی دارد، تخریب لایه ازن و تاثیر آن بر تغییرات آب و هوایی است. لایه ازن از زندگی و حیات کره زمین مقابل اشعه‌های مضر خورشیدی محافظت می‌کند و تخریب آن بر تغییرات آب و هوایی نیز تاثیر مستقیم دارد.
گاز ازن چیست؟
ازن ترکیب شیمیایی متشکل از سه اتم اکسیژن (O3) است. یک گاز تقریباً بی‌رنگ با بویی خاص شبیه بوی هوای تازه که پس از رعد و برق در کوهستان استشمام می‌شود. این گاز نمی‌تواند در طبیعت بصورت پایدار باقی بماند و سریعاً به O و O2 شکسته می‌شود که O2 مولکولی پایدار است که میزان اکسیژن محیط را بالا می‌برد ولی اتم O اکسیژن نمی‌تواند تنها باشد و باید با آلاینده‌های دیگری ترکیب شود و آن‌ها را به صورت اکسیدهای پایدار درآورد.
قرار گرفتن در معرض ازن می‌تواند باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان‌های پوستی، کاتاراکت (اب مروارید)، کاهش مقاومت بدن در برابر بیماری‌های عفونی، درد قفسه سینه، سرفه، سوزش گلو و گرفتگی ریه، سرطان ریه و حتی کاهش فتوسنتز گیاهان گردد.
گازهای مخرب لایه ازن
پروتکل مونترال باعث شد 99درصد از مواد شیمیایی تخریب‌کننده لایه ازن (ODS) مورد استفاده در یخچال‌ها، سیستم‌های تهویه هوا و بسیاری دیگر از محصولات دیگر، حذف شوند.
در همین راستا استفاده از مواد کاربردی‌تر شامل کلروفوروکربن (CFCs) مورد استفاده در یخچال و فریزها، آب سردکن‌ها، تهویه مطبوع و کولر خودروها، تتراکلریدکربن (CCL4) به عنوان یک حلال غیرقطبی و بسیار سمی، متیل کلروفرم (CH3CCL3) مورد استفاده در حشره‌کش‌ها، در صنایع یخچال‌سازی و ساخت تفلون، هالون‌ها، مورد استفاده در کپسول‌های دستی آتش‌نشانی‌ها، متیل برومید (CH3Br)، مورد استفاده در آفت‌کش‌های کشاورزی، ضدعفونی کننده‌ها و هیدروکلرول فلوئوروکربن‌ها (HCFCs) حذف شد.
موادی که عموما که جزو گازهای گلخانه‌ای قوی و موثر در نازک کردن لایه ازن هستند و نزدیک به دو هزار برابر گاز دی‌اکسیدکربن برای افزایش گرمای زمین تاثیر دارند.
کاهش موفقیت‌آمیز انتشار این گازها یکی از بزرگترین چالش‌های سازمان ملل است. متیل پرامید کوتاه‌ترین عمر را در میان مواد کنترل شده دارند که از منابع طبیعی و انسانی تولید می‌شوند. سایر ODSs تحت کنترل پروتکل مونترال نیستند.
روند انتشار گازهای مخرب لایه ازن از سال 1960 تا 2100
آخرین ارزیابی‌های علمی انجام شده در مورد تخریب لایه ازن که در سال 2018 با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای انجام شده، نشان می‌دهد از سال 2000 در هر دهه، بخش‌هایی از لایه ازن به میزان یک تا سه درصد، ترمیم شده و نیمکره شمالی و منطقه عرض جغرافیایی میانه تا سال 2030 کاملا ترمیم خواهد شد.
بازیابی لایه ازن در نیمکره جنوبی تا سال 2050 و مناطق قطبی تا سال 2060، ادامه خواهد داشت. تلاش‌های انجام شده از سال 1990 تا 2010 جهت جلوگیری از انتشار حدود 135 میلیارد تن از گازهای دی‌اکسیدکربن جهت محافظت از لایه ازن و مقابله با تغییرات آب و هوایی، نقش بسزایی داشته است.
برای حفظ این دستاوردها باید با منابع غیر قانونی مواد تخریب‌کننده لایه ازن مقابله کرد. گذشته از آن باید از اصلاحیه کیگالی Kigali پروتکل مونترال که از اول ژانویه 2019 به منظور کاهش گازهای هیدورفلوئوروکربن‌ها (HFCs) به اجرا گذاشته شده، نیز به جد حمایت کنیم. این اصلاحیه می‌تواند در پایان قرن، از افزایش دمای کره زمین تا چهار درجه سانتی‌گراد، جلوگیری کند.
در سال 2018 (12 اکتبر) وسعت حفره ایجاد شده در قطب جنوب، 22.9 میلیون کیلومتر مربع یعنی نزدیک به 13 برابر ایالات متحده آمریکا بوده که به همین واسطه رتبه سیزدهم در40 سال مشاهدات ماهواره‌ای ناسا را داشته است.