چاپ

ایران پرسمان -
تجار و دیپلمات‌ها در پاریس
k ١.٩
٠
ایران / متن پیش رو در ایران منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
تغییر بخش قابل توجهی از طرح پیشنهادی فرانسه در نتیجه مذاکرات 5 ساعته تلفنی حسن روحانی و امانوئل مکرون در چند تماس تلفنی و سفر قریب‌الوقوع عراقچی به پاریس، ناگفته‌ای بود که محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری ایران در توضیح روند گفت‌وگوهای برجامی ایران و غرب مطرح و عیان کرد. واعظی در حالی شنبه شب این خبر را اعلام کرد که ساعتی پیش از آن رؤسای جمهوری ایران و فرانسه در گفت‌وگویی تلفنی مذاکرات مفصلی را در تکمیل رایزنی‌های برجامی از سر گذرانده بودند.
رئیس دفتر رئیس جمهوری ایران می‌گوید پذیرش خواسته‌های تهران از سوی اروپا به پدیدار شدن نشانه‌های پیشرفت در روند مذاکرات انجامیده است و چه بسا سفر مهم عراقچی با همراهی هیأت اقتصادی به فرانسه بتواند تکلیف این موضوع را روشن کند که آیا ایران در شانزدهم شهریورماه (پایان ضرب‌الاجل) گام سوم خود مبنی بر متوقف کردن بخش دیگری از تعهدات هسته‌ای‌اش را برمی‌دارد یا نه.
موضوع گفت‌وگوهای محرمانه تهران و پاریس چیست؟
رؤسای جمهوری ایران و فرانسه در هفته‌های اخیر گفت‌وگوهای مهم و مفصلی را با مأموریت حفظ موجودیت برجام پشت سر گذاشته‌اند؛ توافقی که در یک سال گذشته در نتیجه بدعهدی‌های مستمر دولت امریکا در معرض مخاطراتی جدی قرار گرفته است. شتاب گرفتن گفت‌وگوهای دوجانبه ایران و فرانسه در آستانه پایان یافتن ضرب‌الاجل تهران برای برداشتن گام سوم، موضعی نشانه‌مند از این رویداد است که اروپا برای متوقف کردن گام سوم از سوی ایران، دستور کاری را برای محقق کردن بخشی از تعهدات اقتصادی خود در قبال ایران به مرحله اجرا درمی‌آورد.
پیش‌تر «ایران» از حذف گزینه مذاکره درباره برنامه‌های موشکی ایران از بسته پیشنهادی پاریس خبر داده بود. بسته‌ای که با سه موضوع پیشنهادی مکرون به ایران همراه بود و رئیس جمهوری فرانسه در طرح پیشنهادی‌اش در ازای کمک اقتصادی 15 میلیارد یورویی به ایران خواهان گفت‌وگو با ایران درباره برنامه‌های موشکی، بند غروب برجام و مسائل مورد مناقشه در منطقه شده بود. چنان که پیش‌بینی می‌شد این پیشنهاد با مخالفت صریح تهران رو‌به‌رو شد و در پاسخ مکتوبی که به واسطه رفت و آمدهای ظریف به پاریس تحویل داده شد، خواسته غرب برای گفت‌وگو پیرامون برنامه موشکی ایران از روی میز مذاکرات کنار رفت و طرفین توافق کردند که گفت‌وگوهای خود را با تمرکز بر موضوع برجام و تحقق منافع اقتصادی ایران در کنار رایزنی درباره چند موضوع منطقه‌ای از جمله یمن، مناقشه در خلیج فارس و دریای سرخ ادامه دهند. این در حالی است که اوج رایزنی‌های برجامی پاریس و تهران هفته گذشته و همزمان با میزبانی فرانسه از نشست گروه 7 انجام شد و مکرون پیشنهادات رد و بدل شده با تهران را در هماهنگی با 7 کشور این نشست مورد پیگیری قرار می‌داد. ظریف برای تکمیل و پیگیری این گفت‌وگوها تا «بیاریتز» فرانسه هم رفت و کوشید خطوط قرمز قابل اعتنای جمهوری اسلامی را در روند مذاکرات جاری یادآور شود و درعین حال مخاطب مواضعی از سوی کشورهای حاضر در نشست گروه «هفت» باشد که در حمایت از مذاکرات جاری میان تهران و پاریس مطرح کرده بودند.
اینها تحولاتی بود که رئیس دفتر رئیس جمهوری ایران شامگاه شنبه با حضور در شبکه اول سیما به آنها اشاره کرد و در تشریح مذاکرات پیرامون برجام گفت که «قسمت‌های قابل توجه مورد تأیید گروه هفت برای ما قابل قبول نبود و پیشنهادات ما به مکرون ارائه شد.» به گفته واعظی، محمدجواد ظریف یکشنبه صبح مذاکرات را ادامه داد و پیشرفت‌هایی محقق و مقرر شد مقام‌های ایرانی در تهران و گروه هفت با شرکای اروپایی جلسه داشته باشند تا نتیجه بررسی‌های داخلی و گروه هفت مورد بحث قرار گیرد.» او این را هم گفت که «هیأتی امروز (دوشنبه) به رهبری عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه به پاریس می‌روند و یک تیم اقتصادی از بخش‌های مختلف نیز در این جلسه حضور دارند تا ابعاد این پیشنهادها روشن شود.»
چراغ سبز ترامپ
از سوی دیگر مقام‌های فرانسوی در چند هفته اخیر و به موازات تبادل نظر درباره بسته‌های پیشنهادی با تهران کوشیده‌اند چنان که وعده داده‌اند، دولت امریکا را برای معاف کردن شماری از تحریم‌های نفتی ایران متقاعد کنند. مکرون به همین منظور گفت‌وگوهای فشرده‌ای را با دونالد ترامپ در حاشیه نشست گروه «هفت» از سر گذرانده است. گفت‌وگوهایی که به این گفته ترامپ در نشست مطبوعاتی مشترک با همتای فرانسوی‌اش منتج شد که «کشورهای متعددی به ایران یک خط اعتباری در مقابل فروش نفت خود، خواهند داد تا امور خود را اداره کند.»
چند روز بعد از این اظهارات ترامپ، عراقچی در گفت‌وگویی گفت: «آقای مکرون در جریان اجلاس گروه هفت با آقای ترامپ دیدارهایی داشت و طرف امریکایی برای صدور مجوز درخصوص نفت ایران انعطاف‌هایی نشان داده است.»
حالا در شرایطی که قرار است امروز عراقچی با همراهی یک گروه اقتصادی راهی پاریس شود تا آخرین رایزنی‌ها را پیش از پایان یافتن فرصت تعیین شده از سوی تهران برای متوقف کردن بخش دیگری از تعهدات برجامی‌اش انجام دهد، به نظر می‌رسد نتیجه این گفت‌وگوها تکلیف تهران را برای شانزدهم شهریورماه مشخص کند. چه اگر این گفت‌وگوها به نتیجه نرسد، چنان که واعظی در گفت‌وگوی شنبه شب اعلام کرد در صورت محقق نشدن خواسته‌های ایران، کمیته‌ای درباره گام سوم 2 تا 3 روز مانده به زمان مقرر (حدود 8 روز به پایان زمان مورد نظر باقی مانده است) درباره اقدامات بعدی بر اساس برجام تصمیم‌گیری خواهد کرد.
امکان بازگشت
در بحبوحه چنین تحولاتی وزیر امورخارجه ایران احتمال داد در صورت اقدامات مناسب اروپا ایران از برداشتن گام سوم صرف نظر کند. ظریف گفت: همان طور که رئیس جمهوری در نامه اولیه خود نوشت، در صورت اقدام اروپایی‌ها برای اجرای تعهدات برجامی، هنوز امکان بازگشت ایران از اجرای گام سوم وجود دارد. به گزارش خانه ملت، محمدجواد ظریف در حاشیه نشست روز یکشنبه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، گفت: مذاکرات ایران با اروپایی‌ها ادامه پیدا می‌کند، ضمن اینکه در زمینه گام سوم کاهش تعهدات برجامی نیز پیشنهادهایی مطرح شده و در مراحل آخر تصمیم‌گیری قرار داریم، اگر اروپایی‌ها اقدامات لازم را تا روز پنجشنبه انجام ندهند، براساس تصمیمی که در 17 اردیبهشت ماه ابلاغ شده نامه‌ای به اروپایی ها خواهیم نوشت و اجرای گام سوم را به آنها ابلاغ می‌کنیم. وزیر امور خارجه در پاسخ به این سؤال که آیا مصادیق گام سوم مشخص شده یا خیر، بیان کرد: پیشنهادهای دولت در مورد گام سوم مشخص است و به محض اینکه تصمیم قطعی اتخاذ شود، رسماً آن را اعلام می‌کنم. وزیر خارجه در پاسخ به این سؤال که علت سفر عراقچی به فرانسه چیست، تصریح کرد: «در 2 دور گفت‌وگویی که من در فرانسه داشتم و گفت‌وگوهایی که آقای عراقچی و مسئولان بانک مرکزی امروز خواهند داشت، در مورد چگونگی اقدام اروپا صحبت می‌شود.»
ظریف در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر اینکه در چه صورتی ایران گام سوم کاهش تعهدات برجامی را برمی‌دارد، افزود: باید با اروپایی‌ها گفت‌وگو کنیم تا مشخص شود که چگونه آنها می‌توانند تعهدات خود را اجرا کنند و نحوه اجرای تعهدات اروپا موضوع گفت‌وگو است، اگر آنها بتوانند به تعهدات خود عمل کنند فَبِها، وگرنه گام سوم را برمی‌داریم. وزیر خارجه افزود: همان طور که رئیس جمهوری در نامه اولیه خود نوشتند، در صورت اقدام اروپایی‌ها هنوز امکان بازگشت از اجرای گام سوم وجود خواهد داشت.
در همین حال سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز درباره همراهی یک تیم اقتصادی با معاون سیاسی وزیر امور خارجه در سفر به پاریس گفت: «سفر آقای عراقچی پیرو مذاکرات رؤسای جمهوری ایران و فرانسه انجام می‌شود و جزئیات و پیشنهادات مطرح شده هم در راستای برجام و تعهداتی است که طرف‌های اروپایی و سه کشور اصلی اروپایی در برجام به آن متعهد هستند و به هر حال راهکارهایی که مورد توافق قرار می‌گیرد، یک گام به جلو خواهد بود و جمهوری اسلامی ایران از آن استقبال می‌کند.»
موسوی افزود: «تیم همراه آقای عراقچی در واقع یک تیم کارشناسی در قالب کارگروهی در حوزه بانکی، نفت و انرژی است که برخی از جزئیات را در این سفر بررسی و راهکارهایی را ارائه می‌کنند.»
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین با بیان اینکه امروز دوشنبه نیز هیأتی عازم وین خواهد شد، تصریح کرد: «سفر این هیأت کارشناسی هم در ادامه دیپلماسی فعال وزارت امور خارجه است که محور آن بحث و بررسی و تبادل نظر در خصوص برجام است.»