چاپ

نيروهاى آمريكايى طى روزهاى گذشته تعدادى از نيروهاى خود را به مرز سوريه گسيل كردند. فرماندهى نيروهاى كرد «يگان‏هاى مدافع خلق» (YPG)، اعلام كرد: «از اين پس، آمريكا بر مرز سوريه با تركيه نظارت خواهد كرد. فرماندهى نيروهاى (YPG) دليل اين تصميم آمريكا را جلوگيرى از تكرار حملات تركيه به مواضع اين نيروها دانست.» يگان‏هاى كرد، بيشتر نوار مرزى سوريه با تركيه را كه بيش از 850 كيلومتر مربع مساحت و از ديريك در شمال شرق سوريه تا عفرين امتداد مى‏يابد، تحت كنترل خود دارند. جنگنده‏هاى تركيه، طى عملياتى به مواضع عناصر حزب كارگران كردستان در سنجار عراق و نيروهاى يگان‏هاى مدافع خلق در منطقه «قره چؤك» واقع در شمال شرق سوريه حمله كرد. رجب طيب اردوغان، رئيس جمهورى تركيه، ماه‏هاى گذشته بارها گفته بود كه كشورش اجازه نخواهد داد، منطقه سنجار به «قنديل» ديگرى تبديل شود. منطقه قنديل، در نزديكى مرز تركيه، عراق و ايران است و عناصر پ. ك. ك از اين منطقه براى دور ماندن از حملات تركيه و انجام عمليات عليه اين كشور استفاده مى‏كنند. با توجه به تحولات اخير و استقرار نيروهاى آمريكايى در مرز سوريه بايد به چند نكته وراى تحليل‏هاى پيش رو توجه كرد:

نخست؛ نيروهاى آمريكايى به منطقه‏اى وارد شده‏اند كه تحت تصرف كردها و از مناطق نفت‏خيز محسوب مى‏شود. طبق توافق كردها و آمريكا، كردها موظفند در ازاى حمايت‏هاى آمريكا از اين نيروها، مكان و زمين در اختيار آمريكايى ها قرار دهد. بر همين اساس آمريكا نيز تاكنون سه پايگاه مختلف در مناطق شمالى سوريه كه كردها در آن قرار دارند، احداث كرده است. بنابراين صرف پرداختن به اين موضوع كه اين امر اتفاقى بوده، دليلى ناموجه است و مى‏توان گفت كه ورود نيروهاى آمريكايى با همكارى كردها صورت‏گرفته است.

دوم؛ از مدت‏ها پيش زمزمه‏هايى براى عمليات رقه توسط آمريكا و كردها شنيده مى‏شد. هم‏اكنون نيروهاى آمريكايى، يگان‏هاى كرد و نيروهاى دموكراتيك سوريه در حال تمرين عمليات حمله به رقه پايگاه داعش در سوريه است. اين احتمال وجود دارد كه ورود نيروهاى آمريكايى به سوريه مقدمه‏سازى براى عمليات آزادسازى رقه از تصرف داعش است. در صورت وقوع چنين عملياتى، نقش واشنگتن بيش از ساير بازيگران همچون تركيه محسوس‏تر خواهد بود.

سوم؛ واشنگتن همچون روسيه به‏دنبال حوزه نفوذ در سوريه است. از آن‏جايى كه روسيه در مناطق غربى سوريه و استان‏هاى طرطوس و لاذقيه پايگاه دارد، آمريكا نيز به‏دنبال حوزه نفوذى در سوريه است كه مناطق شمالى سوريه از چند جهت حائز اهميت است:

الف) مناطق شمالى سوريه در اختيار كردها قرار دارد و آمريكا هيچ‏گونه تقابل و رويارويى با كردها ندارد.

ب) مناطق شمالى سوريه به مناطق نفت‏خيزى همچون شدادى (در استان حسكه) و مناطق مركزى (حمص) دسترسى دارد.

ج) داعش در مناطق همجوار مناطق شمالى سوريه قرار دارد و از آن‏جايى كه اين گروه تروريستى تحت مديريت آمريكا در سوريه به فعاليت مشغول است، هيچ‏گونه خطرى متوجه نيروهايى آمريكايى نخواهد بود. برخلاف مناطق تحت سيطره جبهه النصره همچون استان ادلب كه بيشتر با تركيه و عربستان هماهنگى دارند.

د) آمريكا با حضور در منطقه شمالى، دو بازيگر تأثيرگذار در اين جبهه يعنى داعش و كردها را تحت مديريت خواهد داشت.

چهارم؛ مرز تركيه و سوريه همواره محل تنش تركيه با كردها بوده است. واشنگتن به‏دنبال عدم تحريك‏پذيرى تركيه از كردها و راه‏حلى مسالمت‏آميز ميان طرفين است. تنش در روابط تركيه و كردها بيش از همه موجب متضرر شدن آمريكا خواهد شد. در نتيجه واشنگتن به‏دنبال خط مرزى ميان تركيه و كردها در مناطقى است كه تركيه ادعاى حملات پ. ك. ك را از آن‏ها احتمال مى‏دهد. واشنگتن براى تأثيرگذارى بر تحولات آتى سوريه نيازمند حضور در اين مناطق است و هرگونه تنش در اين منطقه به ضرر آمريكا خواهد بود.

u ارزيابى نهايى‏

استقرار نيروهاى آمريكايى در سوريه را بايد گامى در جهت تقويت كردها و حتى داعش دانست. واشنگتن به‏دنبال سياست تضعيف؛ نه نابودى داعش است و حمايت از داعش به‏منزله ادامه‏دار كردن بحران در زمينه ميدانى و سياسى است. از سوى ديگر تحركات اخير تركيه و حمله به مناطق شمالى سوريه تا حدودى آمريكا را نگران كرده كه آنكارا به‏دنبال هژمون برتر در مناطق شمالى سوريه باشد. هم‏چنين ورود آمريكا به سوريه باعث جنگ‏افروزى و تشديد بحران در سوريه در كوتاه‏مدت و بلندمدت خواهد شد.