چاپ

ا نزديک شدن به جدال نهايي نامزدهاي رياست جمهوري در اواخر ارديبهشت ماه، بحث دوقطبي شدن و يا حتي سه قطبي سازي انتخابات داغ تر از هميشه شده است. اين در حالي است که مقام معظم رهبري ماه ها قبل و در توصيه اي که به آقاي احمدي نژاد براي عدم حضور در انتخابات داشت دليل اين توصيه را جلوگيري از دوقطبي سازي کشور عنوان نمودند. از طرف ديگر انتخابات با يک قطب اصلا انتخابات نيست و به نظر مي رسد همواره انتخابات ها حداقل داراي دو قطب هستند. چند نکته در قطبي سازي انتخابات وجود دارد که در زير به آن اشاره مي شود:

1- دو قطبي سازي و يا به طور کلي چند قطبي سازي در صورتي که رقبا داراي وزن سياسي نسبتا يکساني در افکار عمومي باشند فضاي انتخابات را پر شورنموده و حضور پاي صندوق هاي رأي را افزايش مي دهد. در اين حالت رقابت به معناي واقعي کلمه شکل مي گيرد. رقباي سياسي در جريان مناظره ها و ميتينگ هاي تبليغاتي در صورتي که به اخلاق پايبند باشند برنامه هاي رقيب را نقد نموده و به چالش مي کشند که مطرح شدن چنين بحث هايي سطح دانش سياسي مخاطبين که مردم هستند را بالا مي برد. با اين نگاه چند قطبي بودن انتخابات لازمه يک رقابت و بخش جدايي ناپذير آن است.

دوقطبي سازي انتخابات بيم ها و اميدها2- چند قطبي شدن انتخابات زماني سودمند است که الزامات آن رعايت شود. يکي از اين الزامات عبارتند از رعايت اخلاق انتخاباتي؛ اهميت اين موضوع به حدي است که اگر رقيب يا طرفداران او اخلاق را رعايت نکرده و تهمتي ناروا به طرف مقابل وارد کنند فضاي فتنه آلودي شروع مي شود که تشخيص حق و باطل براي مردم سخت مي شود. از ديگر نمونه هاي عدم رعايت اخلاق انتخاباتي سياه نمايي وضعيت و سوابق رقيب است. در برخي موارد نيز افشاگري برخي مسائل با اخلاق و مصالح جامعه مغايرات دارد و در يک کلام لازمه تشکيل دوقطبي سودمند رعايت اخلاق انتخاباتي است.

3- دو قطبي سازي فرصتي را در اختيار اپوزيسيون داخلي و خارجي قرار مي دهد که جهت اين دوقطبي را عوض کنند يعني رقابت بين جريان ها را به رقابت بين يک جريان و نظام تبديل کنند. يکي از آن کارها اين است که يک جريان را منسوب به نظام و نماينده نظام عنوان نموده و جريان ديگر را مخالف نظام معرفي مي کنند. در اين حالت رقابت به بازي در زمين دشمن تبديل مي شود. بدترين نوع دوقطبي سازي همين نوع است و منعي که مقام معظم رهبري براي جلوگيري از دوقطبي سازي انجام داد نيز معطوف به همين نگاه است. در اين حالت دشمنان، پيروزي جريان منسوب به نظام را به فرمايشي بودن انتخابات و يا انتخابات سازمان يافته تفسير مي کنند و پيروزي جريان رقيب را به معني شکست نظام تلقي نموده و به دنبال تعميق شکاف اجتماعي بين مردم و حاکميت هستند. بنابراين هم نامزدهاي انتخابات و هم طرفداران آنها بايد متوجه اين خطر باشند و رقابت بين جرياني را به رقابت بين يک جريان و نظام تبديل نکنند.

4- چهارمين نکته در اين خصوص به موضوع دوقطبي سازي برمي گردد. در حقيقت همواره فضاي دو قطبي مبتني بر يک محتوا شکل مي گيرد. اگر اين محتوا مبتني بر نيازهاي واقعي مردم باشد دوقطبي شکل گرفته سودمند خواهد بود و اگر اين دوقطبي مبتني بر نقاط ضعف طرفين و گاهي مديريت شده توسط دشمن باشد کاملا مضر و بر خلاف منافع ملي است. به عنوان نمونه تلاش گسترده جريان هاي ضد نظام در خارج از کشور و در فضاي مجازي براي تطهير منافقين در جريان انتخابات و محور قرار دادن اعدام منافقين در سال 1367 به جاي رقابت بر سر حل مشکلات اولويت دار مردم (که قطعا رکود اقتصادي و مسأله معيشت است) در اين راستا قابل تفسير است. بنابراين لازم است جريانات داخلي هوشياري خود را حفظ کرده و در دام آن نيفتند و به آن دامن نزنند. شايد بتوان يکي از دلايل مطرح شدن اقتصاد مقاومتي، توليد و اشتغال به عنوان شعار سال 96 را تلاشي براي جهت دادن صحيح به رقابت هاي انتخاباتي و محتوايي براي دوقطبي ها دانست.