چاپ

ایران پرسمان -
دزدی محترمانه کلمات/ اعتراض یک شاعر به استفاده بدون مجوز از شعرش
٠
٠
خراسان / «باز هم همان حکایت همیشگی»؛ این تکه از شعر قیصر امین‌پور هیچ وقت کهنه نمی‌شود و همیشه مصداق‌های خودش را دارد. این مصداق‌ها در دنیای موسیقی و ترانه کم نیستند؛ از خواندن اشعار بدون اجازه شاعر و ترانه‌سرا گرفته تا نام نبردن از ترانه‌سرای یک قطعه موسیقی و سرقت‌های ادبی و تغییر و تحریف شعر و... . جدیدترین مصداق «باز هم همان حکایت همیشگی» استفاده بدون اجازه یک گروه جدید موسیقی به نام «ویرگول» از شعر حامد ابراهیم‌پور، شاعر مطرح کشورمان است که به اعتراض این شاعر و عذرخواهی گروه ویرگول منجر شده است.
کار از بیت و مصراع گذشته
روز گذشته حامد ابراهیم‌پور ویدئوی یک کنسرت از گروه موسیقی «ویرگول» را در صفحه اینستاگرامش منتشر کرد و نوشت: «این که بدون واگذاری اثر یا حتی اجازه و هماهنگی، یک مثنوی بلند معروف را در کنسرتشان بخوانند، از آن حرف‌هاست! خدایی این مدلش را تا حالا ندیده بودم! این کنسرت دیشب برگزار شده است و دوستان هنرمند ما جدا از بلیت فروشی عادی، برای پخش آنلاین هم بلیت فروخته و حالش را برده‌اند! کاری به اجرا و نحوه خوانش و مسائل فنی ندارم، ولی خب حداقل یک بلیت که می‌توانستید برای من بگیرید! دیشب دلم هم گرفته بود؛ می‌آمدم و شعر خودم را گوش می‌کردم و برایتان دست می‌زدم». ابراهیم‌پور در ادامه کنایه‌ای هم به پویش «نه به سرقت ادبی» که سال گذشته از سوی جمعی از ترانه‌سراها به پیشنهاد علیرضا بدیع راه افتاد، زده و نوشته است: «حالا هی به خاطر بیت برداشتنِ حمید هیراد کمپین درست کنید و رگ گردنتان بزند بیرون! دیگر کار از بیت و مصراع گذشته! یک مثنوی را کامل بر می‌دارند! این دیگر دزدی ادبی نیست! به سرقت مسلحانه بیشتر شبیه است»!

ببخشید که بی‌اجازه خواندیم
چند ساعت بعد از مطلب اعتراضی حامد ابراهیم‌پور، گروه موسیقی ویرگول(میثاق دومیرانی، کامران نوری، مهتاب دارابی و شهریار شاهپوری) متنی را منتشر و در آن از ابراهیم‌پور عذرخواهی کرد: «شب گذشته در یک اجرای خیریه در «جشنواره موسیقی امیرجاهد» آهنگی با نام «بغلم کن» با کلام زیبای جناب‌عالی اجرا شد. بدین وسیله از طرف یکایک اعضای گروه موسیقی ویرگول از خدمت جناب‌عالی بابت نگرفتن اجازه کتبی جهت این اجرای خیریه عذرخواهی می‌کنیم». همچنین به همراه این متن، تصویر بروشور ترانه‌های اجرا شده توسط گروه ویرگول هم منتشر شد که در آن نام شاعر پای متن بخشی از شعر نوشته شده بود. با این حال، گذشته از این که متن شعر با چند غلط نگارشی چاپ شده، نظرات کاربران در واکنش به این عذرخواهی، گویای همه چیز است: «اول پخش کردید آهنگ رو توی کنسرت و حالا می‌خواهید اجازه بگیرید؟چه با نمک»، «سریع یک خیریه بهش اضافه کردین»، «یعنی شعر رو بدون اجازه و پرداخت هزینه برداشتین، آهنگ ساختین و تمرین و اجرا کردین. حالا که شاعر به لطف فضای مجازی اطلاع پیدا کرده، تازه می‌خواین برین اجازه بگیرین؟ شاید اصلا شاعر علاقه‌ای به این که این شعر با صدای شما خونده بشه نداشت یا اصلا نمی‌خواست این شعر رو واگذار کنه یا قبلا به فرد دیگه‌ای واگذار کرده باشه یا...».
قبل از اجرا، تماس بگیرید
مثنوی بلند حامد ابراهیم‌پور با مطلع «گریه کردیم، دو تا شعله خاموش شده / گریه کردیم، دو آهنگ فراموش شده» در سال 95 در مجموعه شعر «آقای هیچ‌کس» منتشر و بعد در کتاب گزیده آثار حامد ابراهیم‌پور با نام «ما خاطره‌های ترسناکی داریم» ، بازنشر شد. حداقل کاری که اعضای گروه موسیقی ویرگول می‌توانستند انجام دهند این بود که با این شاعر یا ناشران آثار او تماس بگیرند و از آن‌ها کسب اجازه کنند. کاش اگر به حقوق مادی مؤلف توجه نمی‌کنیم، به مالکیت معنوی او احترام بگذاریم. خیلی نمی‌گذرد از زمانی که فریبا صفری، ترانه‌سرای تیتراژ فیلم «ژن خوک» به ذکر نشدن نامش و نادیده گرفته شدن حق مالکیتش اعتراض کرده بود. نمونه‌هایی از این دست بسیار است، آن چه کم است، «توجه» به حق مؤلف است و بس.
نویسنده: الهه آرانیان