سال ها پشت سرهم مي آيد و مي رود. سن مان بيشتر مي شود و عمرمان بسرعت مي گذرد. اين گذر زمان اما خيلي هم بي سروصدا اتفاق نمي افتد و نشانه هاي مختلفي از خودش برجاي مي گذارد؛ عينکي که هميشه بايد همراهمان باشد تا سوي کم شده چشم ها را جبران کند، تار موهاي سفيدي که روزبه روز برتعدادشان افزوده مي شود و پوستي چروک خورده که نشان از گذر دهه ها بر چهره ما دارد.

البته همه مي دانيم پير شدن پديده اي اجتناب ناپذير است که چه دوست داشته باشيم و چه نه، مي آيد و با نشانه هايش بر جسم ما مي نشيند. نشان هايي که اغلب دوست شان نداريم و مي خواهيم آنها را از چشم ديگران مخفي کنيم. اما مگر مي شود پيري را پنهان کرد؟

دکتر رضا عرفانيان سليم، جراح و متخصص بيماري هاي چشم و فوق تخصص جراحي پلاستيک چشم در گفت وگو با «جام جم» در اين باره توضيح مي دهد: صورت انسان مهم ترين قسمت بدن است که مي تواند پيري را نمايان سازد. با افزايش سن استخوان ها، عضلات، پوست و چربي هاي صورت تغيير مي کند و پيري نيز بيشتر به چشم مي آيد. به عنوان مثال فک هاي بالا و پايين از نظر طول و زاويه هاي آن تغيير مي کند يا استخوان حدقه بزرگ تر و استخوان گونه فرورفته تر مي شود.

پوست هم خشک تر شده و پروتئين هاي کلاژن و الاستين که زير پوست هستند و باعث حفظ قوام و انعطاف پذيري آن مي شوند، تحليل مي رود. در نتيجه پوست شل تر شده و چروک هاي ظريف روي آن ايجاد مي شود.

به گفته اين چشم پزشک، افزايش سن به تحليل رفتن چربي هاي زير پوست منجر مي شود و عروق زير پوست صورت نيز کاهش مي يابد. علاوه بر اين موارد، انقباض دائمي عضلات که در صورت بعضي از افراد ديده مي شود نيز مي تواند موجب پيرتر نشان دادن صورت شود. مثلا براي کساني که عادت دارند هميشه اخم کنند، در ناحيه بين دو ابرو چين هايي دائمي ايجاد خواهد شد.

آن طور که دکتر عرفانيان مي گويد با افزايش سن بافت هاي همبندي صورت نيز ضعيف مي شود. اين بافت ها وظيفه حفظ و نگهداري ساير بافت هاي بدن را در موقعيتي طبيعي و مناسب به عهده دارند و ضعيف شدن آنها مي تواند چهره را پيرتر نشان دهد.

عوامل محيطي را کنترل کنيد

سال هاي عمرمان با شتاب مي گذرد و اين گذر زمان حسابي خودش را در جسم و جان ما نمايان مي سازد. بعضي ها زودتر و بعضي ها هم ديرتر؛ ولي بالاخره پيري مي آيد و خودش را نشان مي دهد.

دکتر عرفانيان با اشاره به اهميت مسائل ژنتيکي در روند پيري صورت، يادآور مي شود: روند پيري در چهره برخي افراد زودتر و سريع تر و براي گروهي هم ديرتر و آهسته تر اتفاق مي افتد.

او درباره عوامل بيروني که موجب تسريع روند پيري صورت مي شود، توضيح مي دهد: ما مي توانيم عوامل محيطي را کنترل کنيم و با پرهيز از آنچه موجب پيري صورت مي شود، روند پيري را به تاخير بيندازيم. مهم ترين عاملي که در اين زمينه مطرح است، نور خورشيد و به طور خاص اشعه ماوراي بنفش است.

به اين معني که قرار گرفتن طولاني مدت در معرض تابش نور خورشيد باعث مي شود لايه هاي بيروني پوست ضخيم تر و پوست خشک تر شود. همچنين پروتئين هاي کلاژن و الاستين زير پوست نيز تغيير کرده و روند پيري پوست را تسريع مي کند.

به گفته وي، استعمال سيگار و دخانيات هم از عوامل بسيار مضر براي صورت است. چون مصرف دخانيات موجب ضعيف تر شدن شبکه عروقي زير پوست پلک و تسريع روند پيري مي شود. همچنين استفاده از يک رژيم غذايي مناسب براي به تاخير انداختن پديده پيري توصيه مي شود و حتما بايد از رژيمي متعادل که حاوي مقدار کافي پروتئين و ويتامين است، کمک بگيريم.

خستگي و پيري در چشم ها نمايان مي شود

تحقيقات نشان داده است اگر کسي با نگاه کردن به چهره، بخواهد در مورد ميزان خستگي يا سن فرد قضاوت کند، اول از همه به ناحيه چشم هاي او نگاه مي کند بنابراين ناحيه چشم ها يا يک سوم بالايي صورت افراد در نشان دادن ميزان پيري صورت و همچنين خسته بودن چهره تاثير بسزايي دارد.

دکتر عرفانيان ضمن بيان اين مطلب، يادآور مي شود: با افزايش سن، قسمت خارجي ابروها به طرف پايين افتادگي پيدا مي کند و چربي آن قسمت نيز تحليل مي رود. همچنين بافت هاي همبندي نگهدارنده ابرو نيز کاهش پيدا مي کند و ضعيف تر مي شود. از طرف ديگر چون قسمت خارجي عضله پيشاني، ضعيف تر از قسمت داخلي است، ابروها بر اثر جاذبه زمين به سمت پايين دچار افتادگي مي شوند. بنابراين ابروها به سمت پايين زاويه پيدا کرده و در نتيجه چهره ما را غم آلودتر و پيرتر نشان مي دهد.

اما خيلي ها براي اين که اين افتادگي ابرو را جبران کنند، خودشان را عادت مي دهند که با انقباض عضله پيشاني، ابروها را بالاتر ببرند. به گفته اين چشم پزشک وقتي ابروها پايين مي آيد، پوست پلک هم به سمت پايين حرکت مي کند و ميدان ديد محدود مي شود. در حالي که همين انقباض طولاني و مستمر عضله پيشاني از يک به ايجاد سردردهاي مزمن در گروهي از افراد منجر شده و از سوي ديگر براي اغلب افراد چين و چروک هاي پوستي دائمي در ناحيه پيشاني ايجاد مي کند.


دکتر عرفانيان مي افزايد: افزايش حجم چربي هاي حدقه از ديگر تغييراتي است که در بعضي از افراد ايجاد مي شود. چربي هاي دور چشم در داخل حدقه به طرف خارج بيرون زده مي شود و از طرف ديگر هم ضعيف ترشدن بافت هاي همبندي اطراف چشم، اين بيرون زدگي را تشديد مي کند. علاوه بر اين، پف آلود شدن ناحيه پلک بالا و سنگين شدن پلک هم باعث ايجاد محدوديت در ميدان ديد و خستگي چشم ها مي شود. در پلک پايين نيز همين بيرون زدگي چربي ها عاملي براي ايجاد تورم دور چشم و حالت خواب آلودگي است.

پيري را به تعويق بيندازيد

اگر در مورد افزايش سن و مسائل ژنتيکي کاري از دست ما ساخته نيست، اما مي توانيم با رعايت مواردي خاص اين پديده طبيعي را به تاخير بيندازيم يا نشانه هاي آن را بپوشانيم. البته اصلا قرار نيست اين شيوه ها فردي را جوان تر از آنچه هست نشان دهد، بلکه فقط مي تواند چهره اي شاداب تر و سالم تر براي افراد ايجاد کند.

دکتر عرفانيان براي به تاخير انداختن پيري صورت چنين توصيه مي کند: مهم ترين نکته اين است که بايد از قرار گرفتن در معرض آفتاب اجتناب کرده و در طول روز از کرم هاي ضدآفتاب استفاده کنيد. همچنين در تمام سنين بايد با استفاده از عينک هاي آفتابي از پوست پلک محافظت کنيد. پرهيز از استعمال دخانيات، ورزش به اندازه کافي و پيروي از يک رژيم غذايي متعادل و مناسب نيز نکات ديگري است که براي به تاخير انداختن روند پيري اهميت زيادي دارد.

اين چشم پزشک درباره روش هاي جوان سازي صورت، مي گويد: اين روش ها به دو دسته تقسيم مي شود؛ روش هاي غيرجراحي و روش هاي جراحي. تزريق بوتولونيم توکسين A روشي غيرجراحي است و موجب ضعيف تر شدن آن دسته از عضلات دور چشم مي شود که انقباض مستمرشان چين و چروک ايجاد مي کند.

وي تاکيد مي کند: ماندگاري اين دارو سه تا چهار ماه است و تکرار آن براي برطرف شدن دائمي چين ها ضروري است. همچنين براي تزريق حتما بايد به فردي مراجعه کنيد که هم آموزش هاي لازم را ديده و هم با آناتومي دقيق عضلات دور چشم آشنا باشد. علاوه بر اين، داروي مورد استفاده نيز بايد سالم و داراي مجوز باشد، چراکه عوارض زيادي از تزريق نادرست توسط افراد ناوارد يا استفاده از داروهاي تقلبي مشاهده شده است.

دکتر عرفانيان مي گويد: با تغيير بافت هاي صورت، برآمدگي ها و انحناهاي صورت نيز بيشتر نمايان مي شود و با استفاده از حجم دهنده يا فيلرها مي توان بعضي از فرورفتگي ها و کاهش حجم قسمت هايي از صورت را جبران کرد. علاوه بر فيلرها که مواد مصنوعي هستند، مي توان از بافت چربي بدن خود فرد نيز استفاده کرد که البته هر يک از اين روش ها مزايا و عوارض خاص خود را دارد.

او در مورد روش هاي جراحي، خاطرنشان مي کند: براي استفاده از اين روش ها حتما بايد براي هر فرد به طور خاص و جداگانه تصميم گيري شود تا براي هرکس با توجه به شرايط خاصي که دارد، اقدامات لازم صورت گيرد.