با افزايش سن، احتمال ابتلا به ناراحتي هايي مانند فشارخون و ديابت بالا مي رود و با توجه به اينکه در جامعه امروز، زنان تمايل چنداني به زود بچه دارشدن ندارند، احتمال تقارن اين نوع بيماري ها با بارداري افزايش مي يابد. تقريبا يک درصد از بارداري ها با ناراحتي هاي قلبي همراه است...
اهميت اين موضوع در تاثير متقابل و سوئي است که بارداري و ناراحتي هاي قلبي بر يکديگر مي گذارند به طوري که بيماري هاي قلبي باعث افزايش شيوع سقط، مرگ داخل رحمي، زايمان زودرس و تاخير رشد داخل رحمي و در موارد شديد بيماري، باعث افزايش ميزان مرگ ومير جنيني مي شود.
در دوران بارداري به خصوص در 28 هفته نخست، ضربان قلب و پمپاژ خون افزايش پيدا مي کند تا به نيازهاي رشدي جنين پاسخ دهد. در بيشتر موارد، اين تغييرها خطري براي مادر به دنبال ندارد اما گاهي مخصوصا اگر مادر، زمينه ابتلا به ناراحتي هاي قلبي عروقي را داشته باشد از آنجا که کار بيشتري به قلب تحميل مي شود، مي تواند براي سلامت مادر و حتي جنين خطرناک باشد و باعث بروز يا تشديد ناراحتي هاي قلبي عروقي در مادر شود. در اين شرايط، براساس نوع و ميزان شدت بيماري پزشک تصميم مي گيرد که به اتمام رساندن بارداري با موفقيت امکان پذير است يا خير. ميزان خطر در مادر باردار به طور مستقيم به طبقه بندي بيماري قلبي بستگي دارد.
تقسيم بندي بيماري هاي قلبي
در دوران بارداري
بيماري هاي قلبي در بارداري به 4 گروه زير تقسيم مي شوند:
1) بيمار با انجام فعاليت هاي معمول فيزيکي، علايم و نشانه هاي نارسايي قلبي را ندارد.
2) بيمار در زمان استراحت يا با انجام فعاليت عادي و روزمره فاقد علامت است اما با تلاش و کوشش بيش از حد علامت دار مي شود. اين علايم ممکن است به صورت درد قفسه سينه، تنگي نفس، خستگي زياد، تپش قلب و... ظهور کند.
3) بيمار فقط در حالت استراحت بدون علامت است و با کوچک ترين فعاليت عادي علامت دار مي شود.
4) بيمار حتي در حالت استراحت نيز دچار مشکل و ناراحتي است.
در 4 گروه فوق الذکر، بيماران گروه اول و دوم مي توانند با مراقبت هاي دقيق باردار شوند اما حاملگي در بيماران گروه 3 به طور نسبي ممنوع و در گروه چهار مطلقا ممنوع است و در صورت باردار شدن توصيه به سقط درماني مي شود مگر اينکه مادر مايل نباشد يا اينکه مشکل قانوني يا شرعي وجود داشته باشد. مراجعه به موقع به پزشک و انجام مشاوره قبل از بارداري به وي ژه براي زناني که مادرزادي به بيماري قلبي مبتلا بوده اند، بسيار مهم است زيرا انجام مشاوره نشان دهنده توانايي يا عدم توانايي بارداري است.
در بارداري مراقب قند و چربي خونتان باشيد
طبق تحقيقي که در مجله پزشکي انجمن کانادا منتشر شده افزايش تدريجي قند خون در دوران بارداري يا همان ديابت بارداري، احتمال ابتلا به ناراحتي هاي قلبي عروقي را در دوران بارداري افزايش مي دهد. محققان پس از زير نظر گرفتن 430 هزار زن که قبل از بارداري مبتلا به ديابت نبودند، متوجه شدند زناني که قند خونشان در بارداري افزايش مي يابد، حتي اگر مبتلا به ديابت بارداري نباشند و تحت درمان قرار نگيرند در مقايسه با زناني که قند خونشان در حد طبيعي است بيشتر در معرض ابتلا به ناراحتي هاي قلبي هستند. از سوي ديگر، گرچه افزايش کلسترول و تري گلسيريد در طول بارداري به دلايل هورموني طبيعي است اما در زناني که پيش از بارداري کلسترول خونشان بالاست اين موضوع مي تواند باعث بيماري هاي قلبي عروقي شود.
درمان بيماري هاي قلبي در دوران بارداري
بيماري قلبي حتما بايد به روش اکو کارديوگرافي تشخيص داده شود. مصرف برخي داروها مثل وارفارين در دوران بارداري براي پيشگيري از تشديد ناراحتي قلبي مجاز است اما اين نوع داروها بايد زير نظر متخصص مصرف شوند. نکته بسيار مهم اينکه، خانم باردار مبتلا به ناراحتي قلبي هرچند شدت بيماري اش کم باشد بايد از مواجهه با افراد مبتلا به عفونت هاي تنفسي بر حذر باشد زيرا اين بيماري خود مي تواند عامل بروز نارسايي قلبي شود. تزريق واکسن آنفلوانزا و پرهيز از مصرف دخانيات نيز ضروري است.
طبيعي يا سزارين؟
در صورتي که بيماري قلبي خانم باردار خفيف باشد، معمولا مانعي براي زايمان طبيعي وجود ندارد. گرچه در زايمان طبيعي تنفس و تلاش فيزيکي قابل ملاحظه است اما معمولا مشکلي پيش نمي آيد و خطر آن در مقايسه با سزارين کمتر است. مهم اين است که درد در طول روند زايمان کنترل شود و حتما از بي حسي نخاعي کمک گرفته شود. اگر بيماري قلبي خانم باردار از نوع جدي باشد باز هم با صلاحديد پزشک زايمان طبيعي امکان پذير است زيرا براي اين بيماران انجام عمل هايي مانند عمل سزارين خطرناک است اما بايد زايمان در بيمارستاني انجام شود که مجهز به درمان بيماري هاي قلبي باشد.
3 توصيه مهم
اگر بارداريد و از بيماري قلبي رنج مي بريد، از عمل به توصيه هاي زير غافل نشويد:
1. بيشتر استراحت کنيد: زنان باردار مبتلا به ناراحتي هاي قلبي در مقايسه با ساير زنان باردار سالم به استراحت بيشتري در طول روز نياز دارند. انجام کارهاي منزل يا فعاليت هاي بدني خارج از منزل، باعث افزايش فعاليت قلب مي شود و فشار کاري دوچنداني را به آن تحميل مي کند.
2. تغذيه مناسب داشته باشيد: زنان باردار به خصوص گروهي که مبتلا به ناراحتي هاي قلبي اند، بايد مراقب رژيم غذايي، کم خوني و افزايش وزنشان باشند. هر چه وزن بالاتر برود ميزان فعاليت قلب نيز به نسبت افزايش مي يابد.
3. به روز باشيد: مانند هر شرايط ديگري، خانمي که به ناراحتي قلبي دچار است، بايد از شرايط خود کاملا آگاه باشد. انجام بسياري درمان ها در دوران بارداري مجاز نيست به همين دليل پيشگيري از بسياري موارد لازم است. خانم باردار مبتلا، بايد ويزيت هاي مرتبي داشته باشد و به تمام دستورهاي پزشک بدون کم و کاست عمل کند.