بزرگنمايي:

محيط خانواده و مدرسه نبايد ارزش گذاري دانش آموز از طريق نمره را به دانش آموز القا کند. برخي از معلمان کسب نمره متوسط توسط دانش آموزي را که با علاقه درس مي خواند بسيار ارزشمندتر از نمرات عالي دانش آموزي مي دانند که از ترس توبيخ شدن در مدرسه و خانه تلاش کند. بايد فرهنگ ارجح بودن يادگيري بر کسب نمره در مدارس و خانواده ها نهادينه شود.

آمادگي جسمي دانش آموز براي شرکت در جلسه امتحان به اندازه آمادگي روحي او اهميت دارد.

گرسنگي، خوردن غذاهاي سنگين و حتي پوشيدن لباس هايي که نتواند دانش آموز را در مقابل سرما يا گرماي محل امتحان حفظ کند نيز در کاهش توان تحليل علمي و به هم ريختن قواي ذهني و افزايش استرس او در جلسه امتحان مؤثر است.

استرس افراد به طور معمول داراي منشا مشخصي است اما اضطراب، منبع مشخصي ندارد و در موقعيت امتحان دانش آموزان عباراتي مانند :

«نمي دانم چرا دلم آشوب است»، «مي ترسم همه چيز يادم برود»

و... را بر زبان مي آورند.

در نظام آموزشي حافظه مدار کشور ما دانش آموزان بر دانسته هاي خود تسلطي ندارند و اين در حالي است که در بيش تر موارد امتحاني بر حفظيات آنان تأکيد مي شود و اين امر عدم تسلط آنان را به دنبال دارد.

بسياري از دانش آموزان منطق درست درس خواندن را نمي دانند و اين موضوع به يادگيري و تسلط نداشتن آنان دامن مي زند، بنابراين معلمان و والدين بايد در رفع عوامل استرس زا تلاش کنند.

براي يادگيري و حضور مثبت در امتحان، دانش آموزان نبايد به اصطلاح شب امتحاني باشند بلکه بايد در طول سال درس خود را مطالعه و مرور کنند و در شب امتحان تنها نگاهي گذرا به مطالب مهم داشته باشند.

اين در حالي است که انجمن اوليا و مربيان درخصوص کاهش استرس شب هاي امتحان فرزندان خود شرح وظايف مستقيمي ندارند و در اين باره بايد از شيوه هاي غيرمستقيم استفاده کرد.

مسافرت والدين و تنها گذاشتن دانش آموزان در موقع امتحانات آرامش آن ها را بر هم مي ريزد.

بنابراين خانواده ها بايد در اين زمان رفتار مهربانانه را جايگزين رفتارهاي خودخواهانه خود با فرزندانشان کنند.


هم چنين در شب هاي امتحان دانش آموزان را از شب نشيني ها و عادات گذشته که در طول سال تحصيلي انجام مي دهند دور کنند.

استفاده از رژيم غذايي مناسب در موقع برگزاري امتحانات و داشتن آرامش کافي براي دانش آموزان يکي از راه کارهاي مناسب براي کم کردن استرس خواهد بود و اميد که اين روش ها باعث شود دانش آموزان با موفقيت، امتحان خود را پشت سر بگذارند.

به طور کلي وظايف والدين وخانواده رادر فرايند کمک به دانش آموز در زمان امتحانات مي توان به 3دسته کلي تقسيم کرد:

نگرش مطلوب به امتحان

1 به عنوان والدين سعي کنيم براي اين سؤال که امتحان از نظر ما چه اهميتي دارد، پاسخ يافته و رفتار مناسبي داشته باشيم. بر اين اساس چنان چه طرز برخورد ما با فرزندمان در مورد امتحان به عنوان امري براي شناخت ميزان يادگيري مطالب و رفع نواقص آن باشد ، مشکلي نيست.

اما درصورتي که تأکيد خاصي داشته باشيم و فرزند خود را مورد خطاب قرار داده و در مورد امتحان به او هشدار دهيم، موجبات ترس و اضطراب از امتحان را در وي فراهم آورده ايم.

2 امتحان را در نظر دانش آموز بيش از حد بزرگ جلوه ندهيم، بلکه از امتحان به عنوان راهي براي تعيين سطح يادگيري و رفع مشکلات درسي، سخن بگوييم.

در اين صورت دانش آموز امتحان را به عنوان عامل مثبت در تحصيل مي شناسد، نه عامل منفي که هدف آن مچ گيري اوست.

3 اهداف امتحان را براي فرزند خود بازگو کرده، به روشني مفهوم امتحان را به او تفهيم کنيم تا در نهايت به دليل يادگيري مطلب درسي، مطالعه و فعاليت کند، نه براي امتحان و کسب نمره.

به عبارت ديگر از راه طبيعي علاقه به يادگرفتن را در وي ايجاد کنيم نه با ترساندن از امتحان.

4 توجه داشته باشيم که

ميزان و سطح يادگيري مطالب درسي توسط فرزندمان، داراي اهميت است نه نمرات بالاي او در امتحان.

چه بسا فرزنداني که نمرات بالايي در امتحانات آورده اند اما مطالب درسي را پس از گذشت چند روز فراموش کرده اند و چه بسيار دانش آموزاني که در امتحان نمره بالايي نياورده اند ولي مقدار قابل توجهي از مطالب درسي را به خوبي آموخته و آن را به طور عملي تجربه کرده اند.

5 فرزندان خود را از نظر نمره هاي امتحاني با دوستان و همسالان و فرزندان بستگان و همسايگان مقايسه نکنيم. چه، اين مقايسه موجب ايجاد ذهنيت منفي در او نسبت به امتحان شده، به تدريج اعتماد به نفس او را نيز از بين مي برد.

6 قبل از امتحان با دادن وعده هايي نظير: اگر در اين امتحان فلان نمره را بگيري، فلان جايزه را برايت تهيه مي کنم

فرزند خود را تحت فشار و اضطراب دروني قرار ندهيم

بلکه هميشه اين طور اظهار کنيم که تو سعي و تلاش خود را بکن تا بتواني مطالب را خوب ياد بگيري.

7 در مورد امتحان طوري با فرزند خود رفتار کنيم که او بتواند نظريات و نگراني هاي خود را در مورد آن آشکارا بيان کند ، حتي اگر شکست خورده باشد. در چنين وضعيتي لازم است علت ها را شناسايي کرده، او را راهنمايي کنيم تا از طريق برنامه ريزي مناسب، ضعف هاي خود را شناسايي کند و با برطرف کردن آن ها بر ميزان يادگيري خود بيفزايد.

8 توجه داشته باشيم، فرزندي که نمره خوبي در امتحان کسب نکرده از نظر شخصيتي فرد بدي نيست بلکه فعاليت او در زمينه فلان درس و امتحان در حد نمره اي است که به دست آورده است.

برنامه ريزي و اداره خانواده

1 لازم است در امور خانواده برنامه ريزي کنيم تا هرچيزي به جاي خود، در وقت مقرر و متناسب با وضعيت فرزند و امکانات موجود در خانه رعايت شود.

براي مثال لازم است دانش آموزان در هنگام امتحانات بيشتر از غذاهايي استفاده کنند که مقوي، کم حجم و سهل الهضم باشند. تفريح فرزندان، برنامه رفتن به ميهماني يا ميهماني دادن، خواب و استراحت کافي و منظم به ميزان حداقل 8 تا 10 ساعت در هر شبانه روز، به خصوص شب هاي امتحان نيز بايد مورد توجه قرار بگيرد.

2 توجه داشته باشيم که خود فرزندان نيز دغدغه و نگراني امتحان را همانند والدين و حتي بيشتر از آنان دارند، بنابراين ضروري است به جاي تذکر و سرزنش، روحيه آن ها را تقويت کنيم.

3 هميشه و در هر حال ، به خصوص در هنگام امتحانات، فضاي خانه را آرام نگه داريم، از جر و بحث هاي مختلف تحت هر عنوان پرهيز کنيم و در حد امکانات، محل مناسبي براي مطالعه فرزند خود مهيا کنيم.

راهنمايي قبل از امتحان

1 فرزندان را راهنمايي کنيم تا براي مطالعه خود برنامه منظمي تهيه کنند و مطالب درسي را به طور مستمر در طول سال تحصيلي بياموزند، زيرا مطالبي را که بايد در طول چند ماه آموخته شود، نمي توان يک باره در شب امتحان آموخت. علاوه بر آن خستگي بيش از اندازه نيز عارض دانش آموز مي شود.

بنابراين توصيه مي کنيم که به طور مداوم، مطالعه روزانه داشته باشند و در روز تعطيل آخر هفته نيز مطالب قبلي را مرور کنند. به زبان ديگر، ميزان آماده شدن براي امتحان از هنگام تدريس اولين درس شروع مي شود، نه شب امتحان.

2 از فرزندان خود بخواهيم مطالب درسي را تا حدامکان به زبان خود بيان کنند نه به زبان کتاب و عين جملات کتاب، بنابراين هنگامي که از آنان درس مي پرسيم تأکيد کنيم که به همين روش پاسخ دهند.

3 از فرزندان بخواهيم که از متن درس چند سؤال مطرح کنند و حدس بزنند که کدام يک مي تواند سؤال خوبي براي امتحان باشد. در اين مورد سعي کنند دليل خود را بيان کنند.

4 آن ها را توجه دهيم که درصورت امکان مطالب درسي را با دوستان هم کلاسي خود به بحث بگذارند. لازمه بحث کردن آن است که درس را بخوانند، سپس فکر کرده و نظر و جواب خود را تنظيم و ارائه کنند. اين امر به نظم فکري آن ها کمک مي کند.

5 در روزهاي امتحان، به خصوص اگر امتحان در ساعت اول ورود به مدرسه انجام مي گيرد، کمي زودتر از وقت معمول از خانه حرکت کنند تا به موقع به جلسه امتحان برسند.