بزرگنمايي:

ایران پرسمان - کاهش درد سوزن دیالیز با حواس‌پرتی صوتی
٥
٠
ایسنا / نارسایی کلیوی در افراد مختلف به‌ویژه سالمندان، همواره موجب گسیل تعداد زیادی از آن‌ها به‌سوی مراکز همودیالیز و روبرو شدن با برخی ابزارهای دردناک آن جا می‌شود. حالا اما نتایج یک پژوهش داخلی نشان می‌دهد که درد سوزن‌های این روش درمانی را می‌توان با حواس‌پرتی صوتی کاهش داد.
یکی از شایع‌ترین مشکلات جسمی در سالمندی، نارسـایی مزمن کلیوی است که البته میزان شیوع آن در سالمندان بیشتر است. در ایران میزان رشد این بیماری از متوسط رشد جهانی بیشتر است و به حدود 12 درصد در سال می‌رسد. همودیالیز شایع‌ترین روش درمانی مورد استفاده در بیماران مـزمن کلیوی است و در سالمندان نیز بروز نارسایی کلیه وابسته به دیالیز فزونی یافته است. سالمندان تحت همودیالیز با توجه به میزان آسیب‌پذیری بالا نیازمند مراقبت بیشتری هستند، چراکه وابستگی این افراد به دیالیز تنش و نگرانی را در آن‌ها تشدید می‌کند.
آن‌گونه که متخصصان مربوطه می‌گویند، روش‌های مختلفی برای دسترسی پیدا کردن به عروق جهت انجام همودیالیز مزمن وجود دارد که شامل فیستول شریانی وریدی، گرافت‌های مصنوعی، کاتترهای بدون کاف موقت و کاتترهای کاف دار دائم هستند. ازآنجاکه جهت همودیالیز بیماران نارسایی کلیه، دسترسی به جریان خون بیمار نیاز است فیستول دارای میزان موفقیت طولانی‌مدت بسیار بالایی در میان تمام گزینه‌های دسترسی دیالیز است. قرار دادن کاتترهای عروقی را شدیدترین استرس حاصل از درمان و بزرگ‌ترین دغدغه در هنگام فرآیند همودیالیز بیان می‌کنند. ازاین‌جهت، نکته مهم در مراقبت از بیماران تحت همودیالیز آن است که از آن‌ها در قبال این عوارض و چالش‌ها حمایت کرد.
در بررسی این موضوع، یک مطالعه پژوهشی توسط محققانی از دانشگاه شاهد تهران، دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله و بیمارستان غیاثی تهران انجام شده است که در آن تأثیر یک روش جالب یعنی انحراف فکر شنیداری بر شدت درد ناشی از کانولاسیون فیستول سالمندان تحت همودیالیز مورد بررسی واقع شده است.
فیستول شریانی وریدی به ارتباط غیرطبیعی یا مجرای ارتباطی بین یک شریان و یک ورید گفته می‌شود. فیستول شریانی‌وریدی باعث بالا رفتن جریان خون درون سیاه‌رگ شده و در فرایند همودیالیز خون بیشتری را بدون عبور از مویرگ برای عبور از ماشین دیالیز فراهم می‌کند. کانولاسیون فیستول نیز به واردکردن سوزن در فیستول گفته می‌شود.
این پژوهش نیمه تجربی در بخش دیالیز بیمارستان غیاثی شهر تهران انجام شده است و در آن، بیمارانی که تمایل به همکاری و شرکت در پژوهش داشته، دارای سن بالای 60 سال بوده و حداقل 2 ماه از تعبیه فیستول ثابت آن‌ها گذشته بود، حضور داشتند.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که با وجود پیچیده بودن پدیده درد، با روش ساده و غیرتهاجمی و ایمن و مقرون‌به‌صرفه‌ای مثل «انحراف فکر شنیداری» می‌توان شدت درد ناشی از کانولاسیون فیستول سالمندان تحت همودیالیز را بدون استفاده از دارو تسکین داد.
به گفته ناهید رژه، دانشیار مرکز تحقیقات مراقبت‌های سالمندی دانشکده پرستاری دانشگاه شاهد و سایر محققان شرکت‌کننده در این پژوهش«یافته‌های ما حاکی از آن است که انحراف فکر شنیداری بر کاهش شدت درد ناشی از کانولاسیون فیستول سالمندان تحت همودیالیز مؤثر است. نشانگر تأثیر مثبت این مداخله، کاهش میزان درد گروه آزمون در مقایسه با گروه کنترل در طی سه جلسه همودیالیز است».
بااین‌حال بر اساس نتایج، بین افراد تفاوت‌هایی از این نظر دیده شده است. محققان فوق در این خصوص می‌گویند: «احتمال می‌رود از دلایل تفاوت در نتایج، عدم علاقه به برخی محتواهای شنیداری یا شرایط مداخله ازجمله اندازه سوزن است که بر میزان شدت درک درد اثر می‌گذارد».
رژه و همکارانش اعتقاد دارند: «با توجه به این‌که در حال حاضر در کشور ما جهت کاهش درد ناشی از کانولاسیون فیستول در بیماران دیالیزی اقدام درمانی خاصی انجام نمی‌گیرد و همچنین تاکنون در کشور ما پژوهشی در زمینه استفاده بررسی تأثیر انحراف فکر شنیداری بر درد ناشی از کانولاسیون فیستول در سالمندان تحت همودیالیز انجام نگرفته بوده است، این مطالعه نوید روشنی در استفاده از مراقبت‌های پرستاری غیر دارویی کاهنده درد است که در صورت تمایل بیماران سالمند تحت همودیالیز می‌توان از آن به‌عنوان یک روش مراقبتی طب مکمل بهره برد».
یافته‌های جالب فوق در قالب مقاله‌ای علمی پژوهشی در نشریه «پژوهش پرستاری ایران» متعلق به انجمن علمی پرستاری ایران به چاپ رسیده است.