بزرگنمايي:

ایران پرسمان -

دنیای اقتصاد / متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
همزمان با افزایش تنش‌ها در منطقه خلیج‌فارس و بروز تنش بین ایران و انگلیس شاهد ترافیک سفرهای دیپلماتیک به مقصد تهران هستیم؛ از یکسو عصر دیروز عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق وارد تهران شد و از سوی دیگر وزارت خارجه عمان اعلام کرد که یوسف بن‌علوی، وزیر خارجه این کشور شنبه آینده به تهران سفر می‌کند. عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق عصر روز دوشنبه برای رایزنی با مقامات ایرانی وارد تهران شد. دفتر نخست‌وزیر عراق پس از ورود عبدالمهدی به تهران بیانیه‌ای صادر کرد و گفت که وی به دعوت رسمی ایران به این کشور سفر کرده است.
البته با وجودی که این سفر به دعوت رسمی ایران انجام گرفته، اما تا ظهر روز دوشنبه رسانه‌ای نشده بود و حتی به‌دلیل انجام این سفر نسبتا غیرمنتظره برنامه‌های دوشنبه شب مجموعه سعد‌آباد به‌دلیل مجاورت با مجموعه تشریفات ریاست‌جمهوری مستقر در کاخ سعدآباد تهران، به لحاظ رعایت مسائل امنیتی تشریفات ریاست‌جمهوری، لغو شد. همچنین مراسم استقبال رسمی هم در سعدآباد برگزار نشد و سران بلافاصله نشست رسمی را آغازکردند. عصر روز دوشنبه و کمی بعد از ورود عادل عبدالمهدی به تهران وی با حسن روحانی رئیس‌جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفت‌و‌گو کرد. پیش از ورود نخست‌وزیر عراق به تهران شبکه عراقی السومریه نیوز به نقل از منابع مطلع و شبکه روسیا الیوم با انتشار خبر این سفر اعلام کردند که عبدالمهدی در این سفر با مسوولان ارشد ایران دیدار خواهد کرد. بنا بر اعلام روسیا الیوم، عبدالمهدی در این دیدار مساله تنش‌ها میان ایران با آمریکا و انگلیس را با مسوولان کشورمان مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد. در پی بالا گرفتن تنش‌ها بین ایران و آمریکا، عراق در زمره کشورهایی به‌شمار می‌رود که تلاش‌های بسیاری در راستای کاهش تنش‌ها صورت داده و خبر میانجیگری عراق بین تهران و واشنگتن بارها در صدر اخبار قرار گرفته است.
یک روز پیش از سفر نخست‌وزیر عراق نیز سخنگوی وزارت خارجه عراق تاکید کرد که این کشور به منظور کاهش تنش میان ایران و آمریکا با برخی کشورهای اروپایی و عربی در حال همکاری است.وی پیش‌تر در فروردین ماه نیز سفری به تهران داشت. عبدالمهدی 17 فروردین سال جاری در سفری 2 روزه و در پاسخ به دعوت حسن روحانی به ایران آمده بود. همچنین عمار حکیم، رهبر جریان حکمت ملی عراق در تاریخ 31 اردیبهشت گفته بود که عراق به‌دلیل روابط نزدیکش با هر دو طرف (ایران و آمریکا) می‌تواند و باید نقش میانجی را ایفا کند. عمار حکیم تاکید کرده بود که عراق باید برای کاهش تنش میان تهران و واشنگتن تلاش کند و نقشی فعال در میانجیگری برعهده بگیرد.
کشوری را به‌عنوان میانجی نپذیرفته‌ایم
علی ربیعی، سخنگوی دولت دیروز در نشست خبری خود با خبرنگاران درباره سفر نخست‌وزیر عراق به ایران گفت: «معمولا کشورهای دوست ما که به ایران می‌آیند امیدوارند که تنش‌ها در منطقه کم شود و خواهان شنیدن دیدگاه‌های ما در این زمینه هستند؛ اما تاکنون هیچ کشوری را به‌عنوان میانجی در این زمینه نپذیرفته‌ایم.»
اهداف سفر عبدالمهدی
قضیه توقیف قانونی نفتکش انگلیسی توسط جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس به‌دلیل ورود غیرقانونی به آب‌های منطقه‌ای ایران و پیش از آن توقیف غیرقانونی نفتکش ایرانی در «جبل الطارق» توسط انگلستان، باعث بروز تنش‌هایی در منطقه شده است و به‌نظر می‌رسد از جمله اهداف این سفر کاهش تنش‌ها در این راستا باشد. در این رابطه ساعاتی پیش از سفر عبدالمهدی به تهران، وزیر دفاع انگلیس در تماس تلفنی با عادل عبدالمهدی با او پیرامون روابط بین تهران و لندن بر سر توقیف نفتکش‌های دو کشور بحث و گفت‌وگو کرد. به گزارش «ایرنا» دفتر نخست‌وزیری عراق در ارتباط با این تماس تلفنی در بیانیه‌ای اعلام کرده است که عبدالمهدی و «پنی موردانت» وزیر دفاع انگلیس بر امنیت و ثبات در منطقه خلیج فارس و عموم منطقه و اهمیت آزادی کشتیرانی برای همه کشورها و احترام به قوانین بین‌المللی و تلاش برای تحقق این مطالب تاکید کردند. نخست‌وزیر عراق و مقام انگلیسی همچنین پیرامون امنیت منطقه و راهکارهای آرامش و تلاش برای جلوگیری از تنش‌آفرینی بحث و تبادل‌نظر کردند. لذا بحث تنش‌های موجود در منطقه خصوصا در روابط تهران با لندن، تهران با واشنگتن، مساله برجام، توسعه مناسبات دوجانبه بین ایران و عراق و ضرورت حراست و پاسداری از آرامش و ثبات در منطقه مجموعه اهداف این سفر برآورد شده است. از سوی دیگر با توجه به اینکه عراق روابط گسترده‌ای هم با آمریکا و غرب و هم با تهران دارد، به نظر می‌رسد یکی از اهداف مهم سفر عادل عبدالمهدی به ایران کمک به کاهش تنش‌های موجود در منطقه باشد. از دیگر دستورکارهای این سفر می‌توان به اتخاذ تمهیدات مشترک بین ایران و عراق برای مقابله با اقدامات رژیم صهیونیستی اشاره کرد؛ همچنان که روز جمعه 28 تیرماه خبرگزاری میزان طبق ادعای پایگاه خبری الحدث نوشت: «هواپیمایی ناشناس پایگاه حشد‌الشعبی را در شرق صلاح الدین هدف قرار داد.» به نظر‌ می‌رسد که گفت‌وگو و تعیین چارچوب برای امنیت منطقه‌ای و تامین منافع مشترک نیز در این سفر مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در عین حال طی چند روز گذشته اخباری مبنی بر کاهش بخشی از نیروهای نظامی آمریکا در عراق منتشر شد. بنابراین با توجه به خروج بخشی از نیروهای آمریکایی از عراق، طبیعتا دو همسایه طی رایزنی‌هایی، تدابیر لازم را برای حفظ سطح امنیت و مقابله با تهدیدات فرقه‌ای اتخاذ خواهند کرد.
واکاوی نقش فعال عراق
درباره دلایل پیشنهادهای چندباره عراق برای یافتن راهکاری به منظور کاهش تنش بین ایران و آمریکا یا حتی ایفای نقش میانجیگر، به چند نکته می‌توان توجه داشت؛ نخست، برداشت بغداد این است که تنش بین ایران و آمریکا به ضرر این کشور است و می‌تواند آثار و تبعاتی بر محیط داخلی عراق بر جا بگذارد و شرایط را برای آن کشور دشوار کند؛ بنابراین مقامات عراق از هر فضایی برای مطرح کردن موضوع کاهش تنش بهره می‌‌برند. از سوی دیگر عراق هم با ایران و هم با آمریکا روابط حسنه‌ای دارد و نمی‌خواهد تنش بین دو کشور منجر به تحت‌تاثیر قرار گرفتن این روابط شود. درواقع تنش بین ایران و آمریکا، عراق را نیز در موقعیتی حساس و نامطلوب قرار داده است. همچنان‌که ذکر شد عراق با هر دو کشور ایران و آمریکا روابطی بسیار نزدیک دارد و از یکسو میزبان نیروهای آمریکایی در خاک خود است و از سوی دیگر روابطی استراتژیک با تهران دارد. بنابراین بدون شک عراق نمی‌خواهد سطح تخاصم بین ایران و آمریکا افزایش پیدا کند؛ چراکه درصورت تشدید تنش‌ها آثار آن در منطقه گریبان دیگر کشورها را نیز می‌گیرد و ممکن است خاک عراق به عرصه نبرد دو کشور تبدیل شود. در عین حال از آنجا که عراق به تازگی از بند نیروهای تروریستی از جمله داعش خلاص شده و در راستای ایجاد ثبات و امنیت درحال گام برداشتن است، هرگونه ناامنی در منطقه را به زیان خود می‌بیند. همچنین به گزارش خبرگزاری مهر تقویت و توسعه روابط میان تهران-بغداد نیز از جمله اهداف و محورهای اصلی سفر عادل عبدالمهدی به ایران است؛ چراکه در طول این سفر، مقامات دو کشور راهکارهای جدی برای توسعه و تقویت روابط دوجانبه در عرصه‌های مختلف را مورد بررسی قرار می‌دهند. پیش‌بینی می‌شود که برخلاف خواسته ایالات‌متحده آمریکا، نخست‌وزیر عراق فرصت پیش‌آمده را مغتنم شمرده و بار دیگر بر موضع بغداد در مخالفت با تحریم‌های ضد ایرانی تاکید کند.