بزرگنمايي:

ایران پرسمان -
دوراهی دشوار ترامپ در برابر ایران
k ٢.٣
٠
فرارو / متن پیش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
برای دومین بار ظرف یک ماه، چندین نفتکش‌ها در دریای عمان منفجر شد. در هر دو مورد، آمریکا رسما ایران را به دست داشتن در حملات متهم کرد. اما به رغم اتهام‌زنی صریح، نتوانست به ایران پاسخ فوری یا مستقیم بدهد.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، بار‌ها تاکید کرده است که با افزایش قیمت‌های نفت موافق نیست. منفجر شدن دو نفتکش در دریای عمان، ظرف یک روز قیمت‌های نفت را 4.5 درصد افزایش داد. آمریکا، برخلاف حمله بندر فجیره، که در آن ایران را پس از مدتی متهم کرد، این بار فورا انگشت اتهام را به سوی ایران گرفت. ولی با وجود اتهام‌زنی به ایران، دولت ترامپ هنوز تصمیمی برای پاسخ دادن به ایران نگرفته است.
در واقع، روز جمعه، درباره چگونگی واکنش نشان دادن به حملات به نفتکش‌ها بحث‌وجدل در دولت آمریکا شروع شد. ترامپ، که ظاهرا بشدت از احتمال وقوع درگیری در خلیج فارس و مسدود شدن تنگه هرمز نگران است، به ایران اخطار داد و در عین حال، از آمادگی اش برای گفتگو با این کشور سخن گفت. او اخیرا، از طریق شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن، به رهبر انقلاب پیام فرستاد، اما با پاسخ قاطع مواجه شد.
آبه برای تنش‌زدایی میان ایران و آمریکا به تهران آمده بود، اما در حالی که او مشغول گفتگو با آیت الله سید علی خامنه‌ای، رهبری انقلاب اسلامی، بود، خبر حمله به نفتکش‌ها تیتر نخست رسانه‌های منطقه‌ای و بین المللی شد. این حمله، در زمانی اتفاق افتاد که تنش‌ها میان تهران و واشنگتن به سطح کم‌سابقه‌ای رسیده است. آمریکا تقریبا از تمام ابزار‌های غیرنظامی خود برای اعمال فشار بر ایران استفاده کرده و برای تشدید فشار بر ایران، گزینه‌های چندانی، جز ابزار‌های نظامی، ندارد. به همین دلیل، مقامات پنتاگون، اکنون برای پاسخ به انفجار‌های نفتکش‌‎ها، برخی گزینه‌های محدود نظامی را بررسی می‌کنند. به گفته روزنامه نیویورک‌تایمز، این مقامات، گزینه‌هایی نظیر افزایش امنیت نفتکش‌ها و اعزام 6000 هزار نیروی جدید نظامی به منطقه را در دست بررسی دارند.
اما مشکل پنتاگون این است که این گزینه‌ها چندان مورد علاقه ترامپ نیستند. رئیس‌جمهور آمریکا در دوره تبلیغات انتخاباتی بار‌ها از جنگ‌های خارجی آمریکا انتقاد کرده و حتی پس از ورود به کاخ سفید هم با هدر دادن پول‌های آمریکا در جنگ‌های خاورمیانه مخالفت کرده است. با این حال، کارزار فشار اقتصادی حداکثری او علیه جمهوری اسلامی ایران، تنش‌ها را حدی رسانده است که به گفته برخی تحلیلگران، ممکن است به درگیری تصادفی میان ایران و آمریکا منجر شود. کاخ سفید، شدیدترین تحریم‌های اقتصادی را علیه ایران اجرا و از اویل ماه مه گذشته، تمام معافیت‌های فروش نفت ایران را لغو کرده است.
ترامپ در برابر ایران در یک دو راهی قرار گرفته است. از یک طرف، او برای اعمال فشار بر ایران، از تمام ابزار‌های دیپلماتیک و غیرنظامی کشورش استفاده کرده و بنابراین، جهت پاسخ دادن به انفجار‌های نفتکش‌ها، جز ابزار‌های نظامی، گزینه مهم دیگری برای قدرت نمایی در برابر ایران ندارد. از طرف دیگر، او تمایلی هم به استفاده از ابزار نظامی علیه ایران ندارد.
بخشی از مشکلات ترامپ، به شرایط سیاسی داخل آمریکا مربوط می‌شود؛ حدود یک سال و نیم دیگر، ترامپ باید دوباره در انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت کند. افکار عمومی آمریکا، برخلاف سال‌های پس از حملات 11 سپتامبر، با جنگ‌های خارجی مخالف است. به همین دلیل، ترامپ با هدف حفظ پایگاه مردمی خود، به وضوح تلاش می‌کند از سناریو‌های جنگ اجتناب کند. البته ترامپ گاهی اوقات، تلویحا به احتمال جنگ با ایران اشاره می‌کند، اما واضح است که هدف این اشارات، معتبرسازی گزینه جنگ است؛ نه لزوما استفاده از آن؛ لذا در حال حاضر، ترامپ در برابر ایران با دو گزینه دشوار مواجه است که هر دو برای موقعیتش در انتخابات آینده فاجعه‌بار خواهند بود.
گزینه نخست این است که ترامپ برای کاستن از تنش‌ها، اندکی در برابر ایران انعطاف نشان دهد. مثلا بخشی از تحریم‌های نفتی را تعلیق یا رفع کند و به ایران اجازه دهد که به طور رسمی در بازار‌های جهانی، نفت بفروشد. تاکنون، نشانه‌ای درباره چنین انعطافی دیده نشده است. برخی ناظران معتقد بودند که شینزو آبه در سفر تاریخی خود به تهران امتیازی ولو محدود از جانب ترامپ می‌آورد. اما پس از مشخص شدن مفاد پیام آبه معلوم شد که آمریکا قصد انعطاف ندارد. در واقع نخست‌وزیر ژاپن پیام‌هایی را به تهران منتقل کرد که مقامات آمریکایی علنا و مکررا در رسانه‌ها بیان می‌کنند.
گزینه دوم ترامپ، حفظ وضعیت کنونی (نه جنگ نه مذاکره) تا پس از معلوم شدن نتایج انتخابات آمریکاست. اما ادامه حملات به نفتکش‌ها نشان داد که حفظ این وضعیت، دشوار و احتمال سوء محاسبه بین ایران و امریکا زیاد است. تاکنون دو بار به نفتکش‌ها حمله شده و استمرار این حملات، می‌تواند ایران و آمریکا را به مرز درگیری بشکاند. چرا که آمریکا رسما ایران را متهم کرده است. هر چند که ایران این اتهام را رد کرده است.
از این رو، ترامپ در آستانه انتخابات با دو گزینه دشوار مواجه شده که هر دو برای او پردردسرخواهند بود. اگر بدون امضای توافق جامع با ایران، از تحریم‌ها عقب‌نشینی کند، توسط رقبای دمکرات به ضعیف بودن در برابر ایران متهم خواهد شد. اگر در اثر سوء محاسبه یا آتش‌افروزی یک طرف ثالث، میان ایران و آمریکا درگیری، حتی به شکل محدود، رخ دهد، جایگاه ترامپ به شدت در انتخابات تضعیف می‌شود. زیرا او صریحا علیه جنگ‌های خارجی موضع گرفته بود.
بدون شک، ترامپ و دولتمردانش از این دشواری‌ها آگاه هستند. به همین دلیل است که پاتریک شاناهان، سرپرست پنتاگون، گفته است اعضای بلندپایه دولت ترامپ بر ایجاد یک اجماع بین المللی تمرکز کرده‌اند. جان بولتون، مشاور امنیت ملی، و مایک پمپئو، وزیر خارجه، در کنار شاناهان، تلاش می‌کنند برای جلوگیری از تکرار حمله به نفتکش‌ها، سایر کشورها، خصوصا کشور‌های اروپایی، را با خود همراه کنند. احتمالا، آن‌ها امیدوارند که پس از ایجاد چنین اجماعی، حتی اگر درگیری میان ایران و آمریکا رخ دهد، این درگیری میان دو کشور نخواهد بود، بلکه میان ایران و جامعه جهانی خواهد بود.