بزرگنمايي:

ایران پرسمان -
خطر پوپولیسم بیخ گوش انتخابات
٣
٠
ابتکار / متن پیش رو در ابتکار منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
فضای کشور اصلا انتخاباتی به نظر نمی‌رسد و جریان‌ها و احزاب سیاسی در یک سردرگمی به سر می‌برند. نه اصلاح‌طلبان و نه اصولگرایان تاکنون برنامه خاص و مدونی را برای مشارکت در انتخابات اسفندماه 98 ارائه نکرده‌اند. اصلاح‌طلبان که تا کنون فقط تغییر نام داده‌اند و جبهه اصلاح‌طلبان ایران اسلامی را جایگزین شورای عالی سیاستگذاری کرده و در مقابل جریان اصولگرایی همچنان در آرزوی یک ائتلاف درون جریانی مانده است و نشست‌ها و دیدارهای چهره‌هایی همچون باهنر و ضرغامی راه به جایی نبرده. نداشتن استراتژی جدید مطابق با تحولات جامعه و انتظارات بدنه اجتماعی که در طی این چند سال توسط این دو جریان بی‌پاسخ مانده است همچنان به مسئله اصلی آنها تبدیل شده است. در 5 ماه باقی مانده تا انتخابات قرار است چه معجزه‌ای رخ دهد که جناح‌های سیاسی منتظر آن هستند. هر دو جریان از مجلس کنونی رضایت ندارند اما برای تغییر آن در آینده نیز برنامه و استراتژی خاصی هم ارائه نمی‌کنند. با این حال ناصر ایمانی، فعال سیاسی اصولگرا با بیان اینکه آرزو می‌کنم مجلس آینده بی‌هویت و پوپولیست نباشد، می‌گوید: اصولگرا یا اصلاح‌طلب بودن مجلس یازدهم مهم نیست و مجلس اصلاح‌طلب یا اصولگرا بر مجلس پوپولیست و عوام‌گرا ارجح است.
این فعال سیاسی گفت: آرزو می‌کنم یا طیف‌های اصلاح‌طلب وارد مجلس شوند یا اصولگرایان، اما افرادی به مجلس نیایند که هیچ سبقه سیاسی روشن و شاخصی نداشته باشند که مجلس را دچار آشفتگی کنند. یک مجلس اصلاح‌طلب بر مجلسی که نمایندگانش هویتی سیاسی ندارند ارجح است. اگر بخواهم صریح‌تر بگویم نگرانم که ما در مجلس آینده گرفتار پوپولیسم بشویم. نگران این هستم که مردم از جریان‌های سیاسی موجود دلزده شوند و به خصوص در شهرهای کوچک به افرادی رای بدهند که هیچ‌گونه سابقه سیاسی و اعتقادی نداشته باشند و مردم به‌خاطر اینکه نه به اصولگراها، نه به اصلاح‌طلبان رای بدهند، به سمت این افراد بروند. این را خیلی مهم‌تر این می‌دانم که مجلس آینده اصولگرا باشد یا اصلاح‌طلب.
ایمانی در گفت‌و‌گو با خبرآنلاین با بیان اینکه اصولگریان به این نتیجه برسند که مجلس اصلاح‌طلب بهتر از مجلس بی‌هویت است، گفت: اگر اصلاح‌طلبان به این نقطه برسند که یک مجلس اصولگرا بهتر از یک مجلس پوپولیست است و اصولگراها هم به این معتقد شوند که یک مجلس اصلاح‌طلب بهتر از یک مجلس عوام‌گرا و پوپولیست است، از اتهام‌زنی‌ها و کارهایی که مردم را از رای دادن منزجر می‌کند، دور می‌شوند و این باعث می‌شود که مردم حداقل از بین این دو جریان سیاسی نمایندگان‌شان را انتخاب کنند و اینگونه بهتر از این است که مردم دست به انتخاب فردی بزنند که نه اصولگراست و نه اصلاح‌طلب.
در نبود احزاب، پوپولیسم ایجاد می‌شود
در مقابل سید رحیم ابوالحسنی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و استاد دانشگاه، معتقد است ما به جای ابزار نگرانی باید به دنبال ریشه‌های ایجاد پوپولیسم در فضای سیاسی کشور باشیم. ابتدا علت را پیدا کنیم و سپس به دنبال راه درمان آن بگردیم.
ابوالحسنی در گفت‌وگو با «ابتکار» می‌گوید: ما به جای تجویز در وهله اول باید این مسئله را تحلیل کنیم. یعنی علت‌های این مصائب شناسایی و برطرف شود، سپس شاید مشکل حل شد. در کشور ما دو نوع طرز فکر و جریان سیاسی دارای برنامه و استراتژی مشخص وجود دارد که یکی از آنها حاکمیت را در دست دارد اما در جامعه مقبولیت ندارد. این طرز فکر تمام تلاشش این است که دایره قدرت خود را وسعت بدهد و موقعیت خود را تثبیت کرده و در قدرت باقی بماند.
او در ادامه می‌افزاید: این جناح مسلط، سازوکارهایی که اندیشید این بود که در مجلس چهارم چیزی به عنوان نظارت استصوابی تصویب کرد و با استقرار در شورای نگهبان مانع از ورود نیروهای جریان رقیب شد و به نوعی تمام تلاش خودش را کرد تا از این طریق تنها جریان مسلط و تصمیم‌گیر در کشور باشد. بنابراین ما ابتدا باید علت پوپولیسم را پیدا کنیم. ببینیم زمینه‌های ایجاد و پرورش آن کجا است؟
وی تصریح می‌کند: پوپولیسم در جوامع در حال توسعه رشد پیدا می‌کند. بنابراین جامعه ما نیز با وجود اینکه در حال توسعه محسوب می‌شود، شرایط ایجاد پوپولیسم را دارد‌ چرا که جامعه در حال توسعه یعنی جوامعی که هنوز از سنت به مدرنیته نرسیده، ساخت مدرنیته و گروه‌های مدنی در آن شکل نگرفته‌ و در کنار آن احزاب واقعی هم وجود ندارد.
این فعال سیاسی می‌گوید: ما مجلسی را ایجاد کردیم که در آن نه اصولگرایان واقعی حضور دارند نه اصلاح‌طلبان واقعی. به نظر من در مجلس کنونی زیر 60 نفر اصلاح‌طلب واقعی حضور دارد. این نکته خیلی مهمی است، یعنی اصلاح‌طلبی که دارای استراتژی اصلاح‌طلبی بوده و برنامه اصلاح‌طلب داشته و به آنها پایبند باشد‌ را نمی‌بینیم. باید توجه داشت که ما تا زمانی که این مشکلات را حل نکنیم همچنان شاهد حضور نمایندگان پوپولیست در مجلس هستیم. بنابراین قدم اول برای برطرف کردن این مشکل پیدا کردن علت است.
او در ادامه تاکید می‌کند: تا زمانی که جریان محافظه کار در شورای نگهبان داری حاکمیت هستند تایید صلاحیت نیروهای اصلاح‌طلب وجود ندارد. بنابراین نیروهای اصلاح‌طلب نیز رغبتی ندارند که مردم را برای مشارکت در انتخابات دعوت کنند. شرایطی که در حاضر ما در جریان اصلاح‌طلب شاهد هستیم و حتی برخی از تئوری‌پردازان از مشارکت مشروط در انتخابات آینده صحبت می‌کنند.
وی با بیان اینکه ما انتخابات آینده را با همان روال قدیمی برگزار می‌کنیم، می‌گوید: متاسفانه انتخابات اسفندماه 98 استانی نشد و همچنان با همان روال قبلی قرار است برگزار شد. وقتی ما احزاب به معنای واقعی نداریم برخی کاندیداها به‌خصوص در شهرستان‌ها برای ورود به مجلس و کسب رای سعی می‌کند در چندین مراسم ختم و عروسی شرکت کنند و به نوعی گدای رای شوند. با توجه به چنین شرایطی کدام شخصیت برجسته و با سبقه سیاسی قوی حاضر است برای پیروزی در انتخابات و راهیابی به مجلس اینگونه خودش را تحقیر کند اما در نهایت رد صلاحیت شود.
این استاد دانشگاه در پایان می‌افزاید: یکی از علت‌های پوپولیسم، تاریخ تحول اجتماعی و دیگری اقتدار سیاسی یک جریان است که مانع رقابت آزاد می‌شود. ما اگر چندین حزب واقعی داشته باشیم، انتخابات خودش ساماندهی می‌شود. وقتی افراد بی‌شناسنامه و بدون سبقه سیاسی وارد مجلس می‌شود ما مجلسی بی‌هویت خواهیم داشت که هیچ خاصیتی جز پیگیری منافع جزئی و کثیف سیاسی برای نمایندگان نخواهد داشت.