بزرگنمايي:

هميشه وقتي به تعطيلات نزديک مي شديم يا تقويم را ورق مي زديم و براي تعطيلات رسمي مان برنامه ريزي مي کرديم، بين من و همکاران ام بحث مي شد که چه کسي مجبور است در روز تعطيلي، دور از همسرش در بخش بماند....

اين بحث و گفتگوها به خصوص براي دوستان ام که در بخش هاي خاص کار مي کردند که حتما نيازمند کشيک بود، جدي تر دنبال مي شد. به سختي کسي حاضر بود شيفت روزهاي تعطيل را قبول کند. بيشتر بچه ها دوست داشتند کنار همسر و خانواده شان باشند و حتي يک روز تعطيل را هم از دست ندهند. ولي در اين ميان، آقايي بود که به رغم جوان بودنش و با اينکه يک پسر دو ساله داشت؛ هميشه داوطلب شيفت هاي اضافي و ساعات کاري بيشتر بود و نه فقط در بخش خودشان، بلکه در بخش هاي ديگر هم داوطلبانه اضافه کار قبول مي کرد. همکاران اش مي گفتند:

 

«او تمام ساعات زندگي اش را فقط کار مي کند و کمتر کنار همسر و فرزندش است و جالب اينکه همسرش هم هيچ اعتراضي ندارد.» اين مساله براي همه مان، سوال برانگيز بود. تا اينکه چند وقت پيش، يکي از همکاران به شوخي گفت: «بايد فکري به حال شيفت هاي خالي مانده مان بکنيم؛ چون خوشبختانه آن دوست مان متوجه مشکل اش شده و تحت مشاوره و روان درماني دوباره به زندگي سالم خود برگشته است!» همه پرسنل، به ويژه همکاران آن فرد، خوشحال بودند که زندگي او سر و سامان گرفته است اما باز هم ته دل مان به ياد روزهايي افتاده بوديم که او با خيال راحت، همه اضافه کاري ها و تعطيلات را به شيفت مي گذراند.

شايد شما هم در ميان همکاران يا دوستان خود افرادي را بشناسيد که از خانه گريزانند و به رغم اينکه ظاهرا مشکلي ندارند، از همسر خود فراري اند و دوست ندارند در کنار هم باشند؛ همسراني که هرگز لذت با هم بودن را نچشيده اند و تجربه نکرده اند، يک سفر دونفره يا يک شام دو نفره و حتي نوشيدن يک فنجان چاي در کنار هم ديگر چه قدر لذت بخش است. اين هفته به زندگي اين همسرگريزان مي پردازيم و راه حل هايي براي ايشان داريم.

در مطب مشاور

قبل از هر چيز اجازه بدهيد نکته مهمي را يادآوري کنم.

ما بايد افرادي را که به طرز شديدي وابسته به کارشان هستند و به شدت از انجام کارشان لذت مي برند (و اصطلاحا معتاد به کارشان هستند) را از کساني که همسرگريز هستند، جدا کنيم. درست است که اين افراد هم اکثر وقت خود را در محيط کارشان مي گذرانند و تمام مدت کار مي کنند و روز تعطيل و غيرتعطيل نمي شناسند اما دليل اين رفتار آنها وابستگي رواني شديدي است که به کار کردن دارند. با اينکه در نگاه اول اين گروه را متهم به همسرگريزي مي کنند اما اصولا اين افراد ( اغلب معتادان به کار مرد هستند هر چند که در ميان خانم ها نيز چنين حالتي گاهي ديده مي شود ) با همسر و فرزند خود مشکلي ندارند. تنها مساله اين آقايان آن است که تنها لذت شان در دنيا کار کردن است و هويت خود را صرفا در انجام کار مي بينند. براي همين، حتي در روزهاي تعطيل و ايامي که به اجبار از کارشان جدا مي شوند با تلفن يا پشت ميز کامپيوتر، مشغول کار مي شوند.

خانواده هاي اين آقايان، به آنها نام «ماشين پول سازي» مي دهند و سعي مي کنند نيازهاي خود را به وسيله پول در ابعاد مختلف تامين کنند اما پس از مدتي با مشکلات عاطفي و غيره مواجه مي شوند.

حضور نداشتن والدي که به کار معتاد است مي تواند به سلامت بچه ها صدمه بزند و آنها را دچار خلأهاي خاصي کند.

توصيه مي کنم همه کساني که مانند همکار شما فقط در زندگي از کار کردن تمام وقت لذت مي برند و بس، با يک روان شناس مشورت کنند و در صورت تشخيص اعتياد به کار مي توانند مطمئن باشند که با روان درماني به خوبي درمان مي شوند.

اما در مورد همسرگريز بودن بايد گفت شباهت آنها به گروه پيشين در اين است که چنين افرادي به دليل فرار از خانه و همسر مجبورند به کار پناه بياورند.

همسرگريزها برخلاف معتادان به کار، از کار کردن لذت نمي برند و چه بسا در تمام مدتي که سر کار هستند فقط با همکاران مشغول وقت تلف کردن و خوشگذراني باشند. آنها فقط دل شان مي خواهد وقت خود را پر کنند و پناه بردن به محيط کار از صبح تا شب بهانه خوبي برايشان است. خانم هايي که از همسرشان گريزان اند نيز ترجيح مي دهند ساعات خود را با خانواده، دوستان و همکاران طوري تنظيم کنند که فقط زمان مختصري را در کنار همسرشان باشند. آنها نيز درست مانند شوهران خود تمام انرژي خود را صرف مي کنند و وقتي به هم مي رسند بي انگيزه و خسته اند. از آنجا که اين همسران از با هم بودن لذت نمي برند، حرفي ندارند که بزنند، فصل مشترکي ندارند که با پرداختن به آن به لذتي مشترک دست يابند، حتي روابط جنسي آنها در اين زندگي مکانيکي بدون رد و بدل کردن هيچ احساس و عاطفه اي صورت مي گيرد. آنها با هم اند ولي تنها هستند.

علت واقعي اين معضل ( همسرگريزي ) آن است که آنها در انتخاب همسر اشتباه کرده اند و متاسفانه بعد از ازدواج تازه متوجه شده اند که به درد هم نمي خورند و هيچ فصل مشترکي ندارند.

چرا آنها از همسرشان مي گريزند؟

داستان زندگي همسرگريزها از آنجا شروع مي شود که با يک انتخاب غلط و به دنبال تصميمي عجولانه با يکديگر ازدواج مي کنند؛ مثلا ناگهان عشق شديدي نسبت به هم پيدا مي کنند و بدون در نظر گرفتن تناسب هاي لازم براي ازدواج پاي سفره عقد مي نشينند و زير يک سقف مي روند. تازه در اين قسمت داستان متوجه شدند که در عرض همين مدت کوتاه ديگر از شعله هاي عشق روز اول خبري نيست و انگار آنها هيچ تناسبي با يکديگر ندارند. حتي حرف هم را نمي فهمند و چون به محض حرف زدن با يکديگر دچار سرخوردگي و کشمکش مي شوند به تدريج از هم فاصله گرفته و تصميم مي گيرند لذت هم صحبتي با همسر را با چيز ديگري جايگزين کنند؛ به عنوان نمونه، گفتگو با دوستي قديمي يا خواهر و غيره. بنابراين تمام نيازهاي آنها بي پاسخ مي ماند و حتي گاهي تلاش آنها براي هماهنگ شدن با يکديگر جواب نمي دهد، در نتيجه آنها را به سمت همسرگريزي مي کشاند.

با زوجيني مواجه شده ام که شدت همسرگريزي شان بيش از اينها بوده است و رسما از يکديگر فرار مي کردند. خانم مي گفت: «حتي براي سه ساعت در مسير تهران به شمال نمي توانم در کنار او باشم. حوصله ام سر مي رود چون حتي مناظر زيباي جاده شمال که براي من لذت بخش است و دوست دارم ازش تعريف کنم براي شوهرم معمولي است و لذتي به او نمي دهد لذا ترجيح مي دهم در اولين توقف گاه تا فرصتي پيدا کردم جاي خود را با يکي از همسفران که در ماشين ديگري است عوض کنم. معمولا چند ماشين و گروهي سفر مي کنيم. لااقل با اين کار در مسير سفر از نعمت هم صحبت خوب بهره مند مي شوم. دنبال بهانه اي مي گردم و مثلا مي گويم مي خواهم مطلبي را به فلاني بگويم و زود بر مي گردم اما آن قدر طول مي دهم تا يکي از مسافران آن ماشين جايش را با من عوض کند و راه بيفتيم.»

خانم ديگري مي گفت: « با همسرم حتي در بهشت هم به من خوش نمي گذرد اما با دوست ام يا خانواده ام هر جاي معمولي و عادي برايم مثل بهشت لذت بخش خواهد شد.

تنها موضوعي که وجه مشترک من و همسرم است اين است که ما از با هم بودن لذت نمي بريم!»

چاره چيست؟

همين فاصله گرفتن ها و مراقبت نکردن از عشق و صميميت و صداقتي که بايد در روابط همسران باشد، مي تواند همسران را از هم جدا کند. آنها شايد طلاق نگيرند و حضور فيزيکي کنار هم داشته باشند اما در ابتدا طلاق عاطفي و بعدش طلاق هاي بعدي آن قدر عرصه را تنگ مي کند که تصميم بگيرند جدا شوند. ما انسان ها موجودات اجتماعي هستيم و مگر مي شود حتي از هم صحبتي با کسي که زير يک سقف در کنارش هستيم، بگذريم؟ خيلي از همسراني که خود را ملزم به ادامه اين روابط نمي بينند ( به دلايل اعتباري، وجود فرزند و غيره )؛ چون فصل مشترکي با هم ندارند، طلاق مي گيرند و هيچ راه ديگري را امتحان نمي کنند؛

چاره همسرگريزي، زوج درماني است.

همسران زيادي را مي شناسم که به جاي رفتن به دادگاه براي طلاق تصميم گرفتند فقط چند جلسه زوج درماني را امتحان کنند. با اينکه تا مدت ها زمان لازم داريم از اين زوج همسراني ايده آل بسازيم اما همان خانم ها و آقايان، امروزه از با هم بودن لذت مي برند و جالب تر اينکه از انتخاب خود راضي اند. زوج درماني به افراد کمک مي کند قابليت ها و ويژگي هاي فردي خود را در درجه اول بشناسند و سپس نيازها و انتظارات خود را شناسايي کنند و تغيير دهند.